स्थिरसुखमासनम् ॥४६॥
sthira-sukham āsanam

46. Postawa jest tym, co jest mocne i przyjemne.
Teraz przychodzi Asana, postawa. Dopóki nie usiądziesz twardo, nie możesz ćwiczyć oddychania i innych ćwiczeń. Twardość siedzenia oznacza, że w ogóle nie czujesz ciała. W zwykły sposób odkryjesz, że gdy tylko usiądziesz na kilka minut, w ciele pojawią się wszelkiego rodzaju zakłócenia; ale kiedy wyjdziesz poza ideę konkretnego ciała, stracisz wszelkie poczucie ciała. Nie poczujesz ani przyjemności, ani bólu. A kiedy ponownie podniesiesz swoje ciało, poczuje się bardzo wypoczęte. To jedyny doskonały odpoczynek, jaki możesz dać ciału. Kiedy odniesiesz sukces w pokonaniu ciała i utrzymaniu go twardym, twoja praktyka pozostanie mocna, ale kiedy ciało cię niepokoi, twoje nerwy stają się zakłócone i nie możesz skoncentrować umysłu.


प्रयत्नशैथिल्यानन्तसमापत्तिभ्याम् ॥४७॥
prayatna-śaithilyānanta-samāpattibhyām

47. Zmniejszając naturalną skłonność (do niepokoju) i medytując nad nieograniczonym, postawa staje się mocna i przyjemna.
Możemy sprawić, że siedzenie będzie twarde, myśląc o nieskończoności. Nie możemy myśleć o Absolutnej Nieskończoności, ale możemy myśleć o nieskończonym niebie.


ततो द्वन्द्वानभिघातः ॥४८॥
tato dvandvānabhighātaḥ

48. Kiedy siedzenie zostaje opanowane, dwoistości nie przeszkadzają.
Dwoistości, dobro i zło, ciepło i zimno oraz wszystkie pary przeciwieństw nie będą cię wtedy niepokoić.


तस्मिन् सति श्वासप्रश्वासयोर्गतिविच्छेदः प्राणायामः ॥४९॥
tasmin sati śvāsa-praśvāsayor gati-vicchedaḥ prāṇāyāmaḥ

49. Po tym następuje kontrolowanie ruchu wydechu i wdechu.
Kiedy postawa została opanowana, ruch Prany należy przerwać i kontrolować. W ten sposób dochodzimy do Pranajamy, kontrolowania sił witalnych ciała. Prana nie jest oddechem, chociaż zwykle tak się to tłumaczy. Jest to suma energii kosmicznej. Jest to energia, która jest w każdym ciele, a jej najbardziej widocznym przejawem jest ruch płuc. Ten ruch jest spowodowany wciągnięciem Prany w oddechu i to jest to, co staramy się kontrolować w Pranajamie. Zaczynamy od kontrolowania oddechu, jako najłatwiejszego sposobu kontrolowania Prany.


बाह्याभ्यन्तरस्तम्भवृत्तिः देशकालसंख्याभिः परिदृष्टो दीर्घसूक्षमः ॥५०॥
bāhyābhyantara-stambha-vṛttir deśa-kāla-saṅkhyābhiḥ-paridṛṣṭo dīrgha-sūkṣmaḥ

50. Jego modyfikacje są albo zewnętrzne, albo wewnętrzne, albo nieruchome, regulowane przez miejsce, czas i liczbę, albo długie lub krótkie.
Trzy rodzaje ruchów Pranajamy to: jeden polega na wdychaniu powietrza, drugi na jego wyrzucaniu, a trzecia czynność polega na zatrzymaniu oddechu w płucach lub powstrzymaniu oddechu przed wejściem do płuc. Te znów różnią się w zależności od miejsca i czasu. Przez miejsce rozumie się, że Prana jest utrzymywana w jakiejś szczególnej części ciała. Przez czas rozumie się, jak długo Prana powinna być ograniczona do określonego miejsca, a więc mówi się nam, przez ile sekund należy utrzymywać jeden ruch, a przez ile sekund utrzymywać inny. Rezultatem tej Pranajamy jest Udghāta, przebudzenie Kundalini.


बाह्याभ्यन्तरविषयाक्षेपी चतुर्थः ॥५१॥
bāhyābhyantara-viṣayākṣepī caturthaḥ

51. Czwarty to powstrzymywanie Prany przez rozmyślanie o obiekcie zewnętrznym lub wewnętrznym.
Jest to czwarty rodzaj Pranajamy, w którym Kumbhaka powstaje dzięki długiej praktyce połączonej z refleksją, której nie ma w pozostałych trzech.


ततः क्षीयते प्रकाशावरणम् ॥५२॥
tataḥ kṣīyate prakāśāvaraṇam

52. Dzięki temu zasłona światła Ćitta jest osłabiona.
Ćitta ze swej natury posiada wszelką wiedzę. Składa się z cząstek Sattwy, ale jest pokryta cząstkami Radźasu i Tamasu, a dzięki Pranajamie ta powłoka jest usuwana.


धारणासु च योग्यता मनसः ॥५३॥
dhāraṇāsu ca yogyatā manasaḥ

53. Umysł staje się zdolny do Dharany.
Po zdjęciu tej zasłony jesteśmy w stanie skoncentrować umysł.


स्वस्वविषयासम्प्रयोगे चित्तस्वरूपानुकार इवेन्द्रियाणां प्रत्याहारः ॥५४॥
sva-viṣayāsamprayoge cittasya svarūpānukāra ivendriyāṇām pratyāhāraḥ

54. Wciąganie organów następuje poprzez rezygnację z ich własnych obiektów i przyjmowanie niejako formy materii umysłu.
Organy są oddzielnymi stanami umysłu. Widzę książkę; forma nie jest w książce, jest w umyśle. Coś jest na zewnątrz, co przywołuje tę formę. Prawdziwa forma jest w Ćitta. Narządy identyfikują się z tym, co do nich przychodzi i przybierają formę tego. Jeśli potrafisz powstrzymać mentalną materię przed przyjmowaniem tych form, umysł pozostanie spokojny. Nazywa się to Pratjahara.


ततः परमा वश्यतेन्द्रियाणाम् ॥५५॥
tataḥ paramā vaśyatendriyāṇām

55. Stąd wynika najwyższa kontrola organów.
Kiedy Joginowi udało się powstrzymać narządy przed przybieraniem postaci przedmiotów zewnętrznych i sprawić, by pozostały one jednością z materią umysłu, wtedy nadchodzi doskonała kontrola nad narządami. Kiedy narządy są doskonale pod kontrolą, każdy mięsień i nerw będą pod kontrolą, ponieważ narządy są ośrodkami wszystkich doznań i wszystkich działań. Narządy te dzielą się na narządy pracy i narządy czucia. Kiedy narządy są kontrolowane, Jogin może kontrolować wszystkie uczucia i działania; całe ciało podlega jego kontroli. Dopiero wtedy człowiek zaczyna odczuwać radość z narodzin; wtedy można zgodnie z prawdą powiedzieć: „Błogosławiony jestem, że się urodziłem”. Kiedy uzyskamy kontrolę nad narządami, poczujemy, jak cudowne jest naprawdę to ciało.

एतेन भूतेन्द्रियेषु धर्मलक्षणावस्थापरिणामा व्याख्याताः ॥१३॥
etena bhūtendriyeṣu dharma-lakṣaṇāvasthā-pariṇāmā vyākhyātāḥ

13. W ten sposób wyjaśniona jest trojaka przemiana formy, czasu i stanu, w subtelnej lub zgrubnej materii oraz w organach.
Potrójne zmiany w materiale umysłu, co do formy, czasu i stanu, wyjaśniają odpowiadające im zmiany w materii zgrubnej i subtelnej oraz w organach. Załóżmy, że jest bryła złota. Przekształca się w bransoletkę i ponownie w kolczyk. Są to zmiany co do formy. Te same zjawiska widziane z punktu widzenia czasu dają nam zmianę co do czasu. Bransoletka lub kolczyk mogą być jasne lub matowe, grube lub cienkie i tak dalej. To jest zmiana co do stanu. Odnosząc się teraz do aforyzmów 9, 11 i 12, umysł-materiał zmienia się we Wryttis — jest to zmiana formy. To, że przechodzi przez przeszłe, obecne i przyszłe momenty czasu, jest zmianą co do czasu. To, że wrażenia zmieniają się pod względem intensywności w ciągu jednego określonego okresu, powiedzmy teraźniejszości, jest zmianą co do stanu. Koncentracje nauczane w poprzednich aforyzmach miały dać Joginowi dobrowolną kontrolę nad przemianami jego materii umysłowej, co samo w sobie umożliwi mu stworzenie Samjamy wymienionej w III.4.


शान्तोदिताव्यपदेश्यधर्मानुपातो धर्मी ॥१४॥
śāntoditāvyapadeśya-dharmānupātī dharmī

14. To, na co oddziałuje transformacja, czy to przeszła, teraźniejsza, czy ta, która dopiero ma się zamanifestować jest uwarunkowane.
To znaczy uwarunkowane jest substancją, na którą oddziałuje czas i Samskāry, która zawsze się zmienia i manifestuje.


क्रमान्यत्वं परिणामान्यत्वे हेतुः ॥१५॥
kramānyatvam pariṇāmānyatve hetuḥ

15. Następstwo zmian jest przyczyną wielorakiej ewolucji.


परिणामत्रयसंयमादतीतानागतज्ञानम् ॥१६॥
pariṇāma-traya-saṃyamād atītānāgata-jñānam

16. Dokonując Samjamy na trzech rodzajach zmian, uzyskuje się wiedzę o przeszłości i przyszłości.
Nie wolno nam tracić z oczu pierwszej definicji Samjamy. Kiedy umysł osiągnął ten stan, kiedy utożsamia się z wewnętrznym wrażeniem obiektu, pozostawiając zewnętrzne i kiedy dzięki długiej praktyce umysł to utrzymuje i umysł może wejść w ten stan w jednej chwili, to jest Samjama. Jeśli człowiek w tym stanie chce poznać przeszłość i przyszłość, musi zrobić Samjamę na temat zmian w Samskarach (III.13). Niektóre pracują już teraz, niektóre się przepracowały, a jeszcze inne czekają by pracować. Więc robiąc na nich Samjamę zna przeszłość i przyszłość.


शब्दार्थप्रत्ययानामितरेतराध्यासात्सङ्करस्तत्प्रविभागसंयमात् सर्वभूतरुतज्ञानम् ॥१७॥
śabdārtha-pratyayānām itaretarādhyāsāt saṅkaras tat-pravibhāga-saṃyamāt sarva-bhūta-ruta-jñānam

17. Dzięki robieniu Samjamy na słowie, znaczeniu i wiedzy, które zwykle są pomieszane, przychodzi wiedza o wszystkich odgłosach zwierząt.
Słowo reprezentuje zewnętrzną przyczynę, znaczenie reprezentuje wewnętrzną wibrację, która wędruje do mózgu kanałami Indrija, przekazując zewnętrzne wrażenie do umysłu, a wiedza reprezentuje reakcję umysłu, z którą przychodzi postrzeganie. Te trzy pomieszane tworzą nasze obiekty zmysłowe. Załóżmy, że słyszę słowo; najpierw jest zewnętrzna wibracja, potem wewnętrzne doznanie przenoszone do umysłu przez narząd słuchu, potem umysł reaguje i znam to słowo. Słowo, które znam, jest mieszanką trzech – wibracji, wrażenia i reakcji. Zwykle te trzy są nierozłączne; ale dzięki praktyce Jogin może je rozdzielić. Kiedy człowiek do tego dojdzie, jeśli wykona Samjamę na jakimkolwiek dźwięku, zrozumie znaczenie, jakie ten dźwięk miał wyrażać, niezależnie od tego, czy został wydany przez człowieka, czy przez jakiekolwiek inne zwierzę.


संस्कारसाक्षात्करणात् पूर्वजातिज्ञानम् ॥१८॥
saṃskāra-sākṣāt-karaṇāt pūrva-jāti-jñānam

18. Poprzez postrzeganie wrażeń (przychodzi) wiedza o przeszłym życiu.
Każde doświadczenie, które mamy, przychodzi w postaci fali w Ćitta, która zanika i staje się coraz subtelniejsza, ale nigdy nie jest stracona. Pozostaje tam w maleńkiej formie i jeśli uda nam się ponownie wywołać tę falę, stanie się wspomnieniem. Tak więc, jeśli Jogin może zrobić Samjamę na podstawie tych przeszłych wrażeń w umyśle, zacznie przypominać sobie wszystkie swoje poprzednie żywoty.


प्रत्ययस्य परचित्तज्ञानम् ॥१९॥
pratyayasya para-citta-jñānam

19. Robiąc Samjamę na znakach w czyimś ciele, przychodzi wiedza o jego umyśle.
Każdy człowiek ma na ciele szczególne znaki, które odróżniają go od innych; kiedy Jogin wykonuje Samjamę na podstawie tych znaków, zna naturę umysłu tej osoby.


न च तत् सालम्बनं तस्याविषयीभूतत्वात् ॥२०॥
na ca tat sālambanaṃ tasyāviṣayī-bhūtatvāt

20. Ale nie jego treść, która nie jest przedmiotem Samjamy.
Nie poznałby zawartości umysłu, robiąc Samjamę na ciele. Potrzebna byłaby podwójna Samjama, najpierw na znakach w ciele, a następnie na samym umyśle. Wtedy Jogin wiedziałby wszystko, co jest w jego umyśle.


कायरूपसंयमात्तद्ग्राह्यशक्ति-स्तम्भे चक्षुःप्रकाशासंप्रयोगेऽन्तर्धानम् ॥२१॥
kāya-rūpa-saṃyamāt tad-grāhya-śakti-stambhe cakṣuḥ-prakāśāsamprayoge ‘ntardhānam

21. Poprzez czynienie Samjama na formie ciała, kiedy dostrzegalność formy jest zablokowana, a moc manifestacji w oku rozdzielona, ciało Jogina staje się niewidoczne.
Jogin stojący pośrodku tego pokoju może pozornie zniknąć. On naprawdę nie znika, ale nikt go nie zobaczy. Forma i ciało są jakby oddzielone. Musicie pamiętać, że można to zrobić tylko wtedy, gdy Jogin osiągnął tę moc koncentracji, kiedy forma i utworzona rzecz zostały rozdzielone. Następnie robi na tym Samjamę i moc postrzegania form jest zablokowana, ponieważ moc postrzegania form pochodzi z połączenia formy i uformowanej rzeczy.


एतेन शब्दाद्यन्तर्धानमुक्तम् ॥२२॥
etena śabdādyantardhānam uktaṃ

22. W ten sposób wyjaśnia się również znikanie lub ukrywanie wypowiadanych słów i inne tego typu rzeczy.


सोपक्रमं निरुपक्रमं च कर्म तत्संयमादपरान्तज्ञानमरिष्टेभ्यो वा ॥२३ ॥
sopakramaṃ nirupakramaṃ ca karma tat-saṃyamād aparānta-jñānam ariṣṭebhyo vā

23. Karma jest dwojakiego rodzaju – wkrótce owocująca i późno owocująca. Czyniąc na nich Samjamę lub znaki zwane Ariszta, przepowiednie, Jogini znają dokładny czas oddzielenia się od swoich ciał.
Kiedy Jogin wykonuje Samjamę na swojej własnej karmie, na tych wrażeniach w jego umyśle, które teraz działają oraz tych, które jeszcze czekają na działanie, wie dokładnie przez te, które czekają, kiedy jego ciało odpadnie. Wie on kiedy umrze, o której godzinie a nawet w której minucie. Hindusi bardzo dużo myślą o tej wiedzy lub świadomości bliskości śmierci, ponieważ Gita uczy, że myśli w momencie odejścia mają wielką moc w określaniu następnego życia.


मैत्र्यादिषु बलानि ॥२४॥
maitryādiṣu balāni

24. Czyniąc Samjamę z przyjaźni, miłosierdziu itp. (I.33), Jogin wyróżnia się tymi cechami.


बलेषु हस्तिबलादीनि ॥२५॥
baleṣu hasti-balādīni

25. Dzięki robieniu Samjamy na sile słonia i innych, ich siła przychodzi do Jogina.
Kiedy Jogin osiągnął tę Samjamę i pragnie siły, robi Samjamę na sile słonia i ją otrzymuje. Nieskończona energia jest do dyspozycji każdego, jeśli tylko wie, jak ją zdobyć. Jogin odkrył naukę zdobycia jej.


प्रवृत्त्यालोकन्यासात् सूक्ष्म-व्यवहित-विप्रकृष्टज्ञानम् ॥२६॥
pravṛttyāloka-nyāsāt sūkṣma-vyavahita-viprakṛṣṭa-jñānam

26. Dzięki czynieniu Samjama na Świetlistym Świetle (I.36) przychodzi wiedza o subtelnym, o tym co zablokowane i o tym co odległe.
Kiedy Jogin robi Samjamę na tym promiennym świetle w sercu, widzi rzeczy bardzo odległe, na przykład rzeczy, które dzieją się w odległym miejscu i które są przesłonięte przez górskie bariery, a także rzeczy bardzo piękne.


भुवनज्ञानं सूर्ये संयमात् ॥२७॥
bhuvana-jñānaṃ sūrye saṃyamāt

27. Przez zrobienie Samjamy na słońcu (przychodzi) wiedza o świecie.


चन्द्रे ताराव्यूहज्ञानम् ॥२८॥
candre tārā-vyūha-jñānam

28. Na księżycu (przychodzi) wiedza o gromadzie gwiazd.


ध्रुवे तद्गतिज्ञानम् ॥२९॥
dhruve tad-gati-jñānam

29. Na gwieździe polarnej (przychodzi) wiedza o ruchach gwiazd.


नाभिचक्रे कायव्यूहज्ञानम् ॥३०॥
nābhi-cakre kāya-vyūha-jñānam

30. Na kręgu pępka (przychodzi) wiedza o budowie ciała.


कण्ठकूपे क्षुत्पिपासानिवृत्तिः ॥३१॥
kaṇṭha-kūpe kṣut-pipāsā-nivṛttiḥ

31. Na zagłębieniu gardła (przychodzi) ustanie głodu.
Kiedy człowiek jest bardzo głodny, jeśli zrobi Samjamę w zagłębieniu gardła, głód ustaje.


कूर्मनाड्यां स्थैर्यम् ॥३२॥
kūrma-nāḍyāṃ sthairyam

32. Na nerwie zwanym Kurma pojawia się niewzruszoność ciała.
Kiedy praktykuje, ciało nie jest zaniepokojone.


मूर्धज्योतिषि सिद्धदर्शनम् ॥३३॥
mūrdha-jyotiṣi siddha-darśanam

33. Na światle emanującym z czubka głowy, otrzymuje widzenie Siddhów.
Siddhowie są istotami, które są trochę ponad duchami. Kiedy Jogin skupi swój umysł na czubku głowy, ujrzy tych Siddhów. Słowo Siddha nie odnosi się do tych ludzi, którzy stali się wolni – w znaczeniu, w jakim jest często używane.


प्रातिभाद्वा सर्वम् ॥३४॥
prātibhād vā sarvam

34. Albo dzięki mocy Prātibha, wszelką wiedzę.
Wszystko to może przyjść bez Samjamy do człowieka, który ma moc Pratibha (spontanicznego oświecenia z czystości). Kiedy człowiek wzniósł się do wysokiego stanu Pratibha, ma to wielkie światło. Wszystko jest dla niego oczywiste. Wszystko przychodzi mu naturalnie, bez robienia Samjamy.


ह्रदये चित्त-संवित् ॥३५॥
hṛdaye citta-samvit

35. W sercu – wiedza umysłów.


सत्त्वपुरुषयोरत्यन्तासंकीर्णयोः प्रत्ययाविशेषाद् भोगः परार्थत्वात् स्वार्थसंयमात् पुरुषज्ञानम् ॥३६॥
sattva-puruṣayor atyantāsaṅkīrnayoḥ pratyayāviśeṣo bhogaḥ parārthāt svārtha-saṃyamāt puruṣajñānam

36. Przyjemność pochodzi z nierozróżniania duszy i Sattwy, które są całkowicie różne, ponieważ działania tej ostatniej są dla kogoś innego. Samjama na egocentrycznym daje wiedzę o Puruszy.
Wszelkie działanie Sattwy, modyfikacji Prakriti charakteryzującej się światłem i szczęściem, jest dla duszy. Kiedy Sattwa jest wolna od egoizmu i oświecona czystą inteligencją Puruszy, nazywana jest egocentryczną, ponieważ w tym stanie uniezależnia się od wszelkich relacji.


ततः प्रातिभश्रावणवेदनादर्शास्वादवार्ता जायन्ते ॥३७॥
tataḥ prātibha-śrāvaṇa-vedanādarśāsvāda-vārttā jāyante

37. Z tego wynika wiedza należąca do Pratibha i (nadprzyrodzone) słuchanie, dotykanie, widzenie, smakowanie i wąchanie.


ते समाधावुपसर्गा व्युत्थाने सिद्धयः ॥३८॥
te samādhāv upasargā vyutthāne siddhayaḥ

38. To są przeszkody do Samadhi; ale są mocami w światowym stanie.
Wiedza Jogina o przyjemnościach tego świata pochodzi z połączenia Puruszy i umysłu. Jeśli chce zrobić Samjamę, na wiedzy, że natura i dusza są to dwie różne rzeczy, uzyskuje wiedzę o Puruszy. Z tego wynika rozróżnianie. Kiedy ma to rozróżnienie, otrzymuje Pratibhę, światło najwyższego geniuszu. Moce te są jednak przeszkodami w osiągnięciu najwyższego celu, poznania czystej Jaźni i wolności. Są one, jak gdyby, spotykane na drodze; a jeśli Jogin je odrzuca, osiąga najwyższe. Jeśli odczuwa pokusę, by je zdobyć, jego dalszy postęp zostaje zablokowany.


बन्धकारणशैथिल्यात् प्रचारसंवेदनाच्च चित्तस्य परशरीरावेशः ॥३९ ॥
bandha-kāraṇa-śaithilyāt pracāra-saṃvedanāc ca cittasya para-śarīrāveśaḥ

39. Kiedy przyczyna zniewolenia Ćitta zostaje rozluźniona, Jogin, dzięki swej znajomości kanałów jej działania (nerwów), wchodzi w ciało innej osoby.
Jogin może wejść w martwe ciało i sprawić, by wstało i poruszyło się, nawet gdy on sam pracuje w innym ciele. Albo może wejść do żywego ciała i trzymać w ryzach umysł i narządy tego człowieka, i chwilowo działać przez ciało tego człowieka. Dokonuje tego Jogin, który dochodzi do rozróżnienia Puruszy i natury. Jeśli chce wejść w czyjeś ciało, robi Samjamę na tym ciele i wchodzi w nie, ponieważ nie tylko jego dusza jest wszechobecna, ale także jego umysł, jak naucza Jogin. To jest jeden kawałek uniwersalnego umysłu. Teraz jednak może działać tylko przez prądy nerwowe w tym ciele, ale kiedy Jogin uwolni się od tych prądów nerwowych, może działać przez inne rzeczy.


उदानजयाज्जलपङ्ककण्टकादिष्वसङ्ग उत्क्रान्तिश्च ॥४०॥
udāna-jayāj jala-paṅka-kaṇṭakādiṣvasaṅga utkrāntiś ca

40. Pokonując prąd zwany Udāna, Jogin nie tonie w wodzie ani w bagnach, może chodzić po cierniach itp. i może umrzeć kiedy zapragnie.
Udana to nazwa prądu nerwowego, który rządzi płucami i wszystkimi górnymi częściami ciała, a kiedy jest nad nim panem, staje się lekki. Nie tonie on w wodzie; może chodzić po cierniach i ostrzach mieczy, stać w ogniu i może odejść z tego życia, kiedy tylko zechce.


समानजयात् प्रज्वलनम् ॥४१॥
samāna-jayāj jvalanam

41. Po opanowaniu prądu Samāna zostaje otoczony blaskiem światła.
Kiedy tylko zechce, z jego ciała błyska światło.


श्रोत्राकाशयोः सम्बन्धसंयमाद्दिव्यं श्रोत्रम् ॥४२॥
śrotrākāśayoḥ sambandha-saṃyamād divyaṃ śrotram

42. Przez robienie Samjamy nad relacją pomiędzy uchem a Akaśą, przychodzi boskie słyszenie.
Jest Akaśa, eter oraz instrument, ucho. Robiąc na nich Samjamę, Jogin uzyskuje nadprzyrodzony słuch; słyszy wszystko. Słyszy wszystko, co mówi lub brzmi z odległości wielu mil.


कायाकाशयोः सम्बन्धसंयमाल्लघुतूलसमापत्तेश्चाकाशगमनम् ॥४३॥
kāyākāśayoḥ sambandha-saṃyamāl laghu-tūla-samāpatteś cākāśa-gamanam

43. Robiąc Samjamę nad relacją między Akaśą a ciałem i stając się lekkim jak wata itp., poprzez medytację nad nimi, Jogin wędruje przez niebiosa.
Ta Akaśa jest materiałem tego ciała; ciało jest tylko Akaśa która stała się określoną formie. Jeśli Jogin wykona Samjamę na materiale Akaśa swojego ciała, nabierze ono lekkości Akaśa i może podróżować w powietrzu gdziekolwiek. Więc w drugim przypadku też.


बहिरकल्पिता वृत्तिर्महाविदेहा ततः प्रकाशावरणक्षयः ॥४४॥
bahir akalpitā vṛttir mahā-videhā tataḥ prakāśāvaraṇa-kṣayaḥ

44. Poprzez czynienie Samjamy na "prawdziwych modyfikacjach" umysłu, poza ciałem, zwanych wielką bezcielesnością, przychodzi zanik zasłon światła.
Umysł w swej głupocie myśli, że pracuje w tym ciele. Dlaczego miałbym być związany jednym układem nerwowym i umieszczać Ego tylko w jednym ciele, skoro umysł jest wszechobecny? Nie ma powodu, dla którego powinienem. Jogin chce czuć Ego, gdziekolwiek zechce. Fale mentalne, które powstają przy braku egoizmu w ciele, nazywane są „prawdziwymi modyfikacjami” lub „wielkim odcieleśnieniem”. Kiedy uda mu się zrobić Samjamę nad tymi modyfikacjami, wszelkie zasłony przed światłem znikają i cała ciemność i ignorancja znikają. Wszystko wydaje mu się pełne wiedzy.

Rozdział IV – Niezależność


जन्मौषधि-मन्त्र-तपः-समाधिजाः सिद्धयः ॥१॥
janmauṣadhi-mantra-tapaḥ-samādhijāḥ siddhayaḥ

1. Siddhi (moce) osiąga się przez urodzenie, środki chemiczne, moc słów, umartwienie lub koncentrację.
Czasami człowiek rodzi się z Siddhi, mocami, które oczywiście zdobył w swoim poprzednim wcieleniu. Tym razem rodzi się niejako po to, by cieszyć się ich owocami. O Kapili, wielkim ojcu filozofii Sankhja, mówi się, że był urodzonym Siddhą, co dosłownie oznacza człowieka, który osiągnął sukces.
Jogini twierdzą, że moce te można uzyskać środkami chemicznymi. Wszyscy wiecie, że chemia pierwotnie była alchemią; ludzie szukali kamienia filozoficznego i eliksirów życia i tak dalej. W Indiach istniała sekta zwana Rāsājanowie. Ich idea była taka, że idealność, wiedza, duchowość i religia są bardzo dobre, ale ciało jest jedynym narzędziem, za pomocą którego można to wszystko osiągnąć. Gdyby ciało od czasu do czasu się kończyło, osiągnięcie celu zajęłoby o wiele więcej czasu. Na przykład człowiek chce praktykować Jogę lub chce stać się uduchowiony. Zanim posunie się bardzo daleko, umiera. Potem bierze inne ciało i zaczyna od nowa, potem umiera i tak dalej. W ten sposób wiele czasu zostaje stracone na umieranie i ponowne narodziny. Gdyby ciało mogło zostać uczynione silnym i doskonałym, tak aby pozbyło się narodzin i śmierci, mielibyśmy o wiele więcej czasu, aby stać się uduchowionymi. Więc ci Rasajanowie mówią: najpierw uczyńcie ciało bardzo silnym. Twierdzą, że to ciało można uczynić nieśmiertelnym. Ich idea jest taka, że jeśli umysł wytwarza ciało i jeśli prawdą jest, że każdy umysł jest tylko jednym ujściem nieskończonej energii, nie powinno być ograniczeń dla żadnego ujścia co do otrzymywanej z zewnątrz energii. Dlaczego nie można przez cały czas utrzymywać ciała? Musimy stwarzać wszystkie ciała, jakie kiedykolwiek mieliśmy. Jak tylko to ciało umrze, będziemy musieli wyprodukować następne. Jeśli możemy to zrobić, dlaczego nie możemy tego zrobić tu i teraz, bez wychodzenia z obecnego ciała? Teoria jest całkowicie poprawna. Jeśli jest możliwe, abyśmy żyli po śmierci i tworzyli inne ciała, dlaczego jest niemożliwe, abyśmy mieli moc tworzenia ciał tutaj, bez całkowitego rozpuszczenia tego ciała, po prostu ciągle je zmieniając? Myśleli też, że w rtęci i siarce ukryta jest najwspanialsza moc i że dzięki pewnym ich preparatom człowiek może zachować ciało tak długo, jak mu się podoba. Inni wierzyli, że niektóre narkotyki mogą przynieść moce, takie jak latanie w powietrzu. Rasajanom zawdzięczamy wiele z najwspanialszych współczesnych leków, zwłaszcza zastosowanie metali w medycynie. Pewne sekty Joginów twierdzą, że wielu ich głównych nauczycieli nadal żyje w swoich starych ciałach. Patańdźali, wielki autorytet w dziedzinie Jogi temu nie zaprzecza.
Moc słów. Istnieją pewne święte słowa zwane Mantrami, które powtarzane w odpowiednich warunkach mają moc wytworzenia tych niezwykłych mocy. Żyjemy pośród takiej masy cudów, dzień i noc, że nic o nich nie myślimy. Nie ma granic dla mocy człowieka, mocy słów i mocy umysłu.
Umartwienie. Zobaczcie, że w każdej religii praktykowano umartwienia i ascezy. W tych religijnych koncepcjach Hindusi zawsze popadają w skrajności. Znajdziesz ludzi z podniesionymi rękami przez całe życie, aż ich ręce uschną i umrą. Ludzie stoją dzień i noc, aż puchną im stopy, a jeśli przeżyją, nogi stają się tak sztywne w tej pozycji, że nie mogą już ich zginać, ale muszą stać przez całe życie. Widziałem kiedyś mężczyznę, który trzymał ręce uniesione w ten sposób i zapytałem go, jak się czuł, kiedy zrobił to po raz pierwszy. Powiedział, że były to straszne tortury. To była taka tortura, że musiał iść nad rzekę i zanurzać się w wodzie, co na chwilę łagodziło ból. Po miesiącu nie cierpiał wiele. Dzięki takim praktykom można osiągnąć moce (Siddhi).
Koncentracja. Koncentracja to Samādhi, a to jest właściwa Joga; to jest główny temat tej nauki i jest to najwyższy środek. Poprzednie są tylko drugorzędne i nie możemy przez nie osiągnąć najwyższego. Samadhi jest środkiem, dzięki któremu możemy osiągnąć wszystko, umysłowe, moralne lub duchowe.


जात्यन्तरपरिणामः प्रकृत्यापूरात् ॥२॥
jātyantara-pariṇāmaḥ prakṛtyāpūrāt

2. Zmiana w inny gatunek następuje przez wypełnienie natury.
Patańdźali wysunął tezę, że moce te przychodzą poprzez urodzenie, czasami dzięki środkom chemicznym lub poprzez umartwienie. Przyznaje również, że to ciało może być przechowywane przez dowolny czas. Następnie przechodzi do stwierdzenia, co jest przyczyną zmiany ciała w inny gatunek. Mówi, że odbywa się to poprzez wypełnienie natury, co wyjaśnia w następnym aforyzmie.


निमित्तमप्रयोजकं प्रकृतीनां वरणभेदस्तु ततः क्षेत्रिकवत् ॥३॥
nimittam aprayojakam prakṛtīnām varaṇa-bhedas tu tataḥ kṣetrikavat

3. Dobre i złe uczynki nie są bezpośrednimi przyczynami przekształceń przyrody, ale działają jak łamacze przeszkód w ewolucji przyrody: tak jak rolnik niszczy przeszkody przed biegiem wody, która następnie spływa w dół dzięki własnej naturze.
Woda do nawadniania pól jest już w kanale zamkniętym jedynie tamą. Rolnik otwiera tą tamę, a woda wpływa sama, zgodnie z prawem grawitacji. Tak więc wszelki postęp i moc są już w każdym człowieku; doskonałość leży w naturze człowieka, jest jedynie zablokowana i nie może obrać właściwego kursu. Jeśli ktoś może zdjąć zaporę, wtedy zadziała natura. Wtedy człowiek osiąga moce, które już są jego. Ci, których nazywamy złymi, stają się świętymi, gdy tylko zapora zostanie zniesiona i wkroczy natura. To natura prowadzi nas do doskonałości i w końcu doprowadzi tam wszystkich. Wszystkie te praktyki i zmagania, by stać się religijnymi, to tylko negatywna praca, zdejmowanie zapór i otwieranie drzwi do tej doskonałości, która jest naszym przyrodzonym prawem, naszą naturą.
Dzisiaj teoria ewolucji starożytnych Joginów będzie lepiej zrozumiana w świetle współczesnych badań. A jednak teoria Joginów jest lepszym wyjaśnieniem. Dwie przyczyny ewolucji rozwijane przez nowożytnych, a mianowicie. selekcja płciowa i przetrwanie najlepiej przystosowanych są niewystarczające. Załóżmy, że ludzka wiedza rozwinęła się tak bardzo, że wyeliminowała konkurencję, zarówno w funkcji zdobywania pożywienia fizycznego, jak i zdobywania partnera. Wtedy, według współczesnych, postęp ludzkości zatrzyma się, a rasa wyginie. Rezultatem tej teorii jest dostarczenie każdemu ciemiężcy argumentu, który uspokoi wyrzuty sumienia. Nie brakuje ludzi, którzy podając się za filozofów chcą wytępić wszystkie niegodziwe i niekompetentne osoby (są oni oczywiście jedynymi sędziami kompetencji) i w ten sposób zachować rodzaj ludzki! Ale wielki starożytny ewolucjonista Patańdźali oświadcza, że prawdziwym sekretem ewolucji jest manifestacja doskonałości, która już jest w każdej istocie; że ta doskonałość została zablokowana, a nieskończona fala za nią walczy, aby się wyrazić. Te zmagania i współzawodnictwo są jedynie wynikiem naszej ignorancji, ponieważ nie znamy właściwego sposobu otwarcia bramy i wpuszczenia wody. Ta nieskończona fala musi się wyrazić; jest przyczyną wszelkiej manifestacji.
Rywalizacja o życie lub zaspokojenie seksualne to tylko chwilowe, niepotrzebne, obce efekty, spowodowane ignorancją. Nawet gdy ustanie wszelka konkurencja, ta doskonała natura sprawi, że pójdziemy naprzód, aż wszyscy staną się doskonali. Dlatego nie ma powodu sądzić, że konkurencja jest konieczna do postępu. W zwierzęciu człowiek został stłumiony, ale gdy tylko drzwi się otworzyły, wybiegł człowiek. Tak też w człowieku jest potencjalny bóg, trzymany przez zamki i kraty ignorancji. Kiedy wiedza łamie te kraty, bóg się objawia.


निर्माणचित्तान्यस्मितामात्रात् ॥४॥
nirmāṇa-cittānyasmitā-mātrāt

4. Tylko z egoizmu wywodzą się stworzone umysły.
Teoria karmy głosi, że cierpimy za nasze dobre lub złe uczynki, a celem całej filozofii jest osiągnięcie chwały człowieka. Wszystkie pisma święte wyśpiewują chwałę człowieka, duszy, a następnie jednym tchem głoszą Karmę. Dobry uczynek przynosi taki rezultat, a zły uczynek inny, ale jeśli na duszę może wpłynąć dobry lub zły uczynek, dusza jest niczym. Złe uczynki utrudniają manifestację natury Puruszy; dobre uczynki usuwają przeszkody i objawia się chwała Puruszy. Sam Purusza nigdy się nie zmienia. Cokolwiek czynisz, nigdy nie niszczy własnej chwały, własnej natury, bo na duszę nic nie może oddziaływać, tylko rozpościera się przed nią zasłona, która skrywa jej doskonałość.
Aby szybko wyczerpać swoją Karmę, Jogini tworzą Kāja-wjuha, czyli grupy ciał, w których można ją wypracować. Dla wszystkich tych ciał tworzą umysły z egoizmu. Nazywa się je „umysłami stworzonymi”, w przeciwieństwie do ich pierwotnych umysłów.


प्रवृत्तिभेदे प्रयोजकं चित्तमेकमनेकेषाम् ॥५॥
pravṛtti-bhede prayojakaṃ cittam ekam anekeṣāṃ

5. Chociaż czynności różnych stworzonych umysłów są różne, jeden oryginalny umysł jest kontrolerem ich wszystkich.
Te różne umysły, które działają w tych różnych ciałach, nazywane są stworzonymi umysłami, a ciała stworzonymi ciałami; to znaczy wytworzone ciała i umysły. Materia i umysł są jak dwa niewyczerpane magazyny. Kiedy zostajesz Joginem, poznajesz sekret ich kontroli. Był twój przez cały czas, ale zapomniałeś o nim. Kiedy stajesz się Joginem, przypominasz to sobie. Wtedy możesz zrobić z nimi wszystko, manipulować nimi w dowolny sposób. Materiał, z którego tworzony jest sztuczny umysł, jest tym samym materiałem, który jest używany w makrokosmosie. To nie jest tak, że umysł to jedno, a materia to drugie, są to różne aspekty tej samej rzeczy. Asmitā, egoizm, jest materiałem, subtelnym stanem istnienia, z którego stworzone są stworzone umysły i stworzone ciała Joginów. Dlatego, kiedy Jogin odkrył tajemnicę tych energii natury, może wytworzyć dowolną liczbę ciał lub umysłów z substancji znanej jako egoizm.


तत्र ध्यानजमनाशयम् ॥६॥
tatra dhyāna-jam anāśayam

6. Spośród różnych Ćitta ta, którą osiąga się przez Samadhi jest wolna od pragnień.
Spośród wszystkich różnych umysłów, które widzimy u różnych ludzi, tylko ten umysł, który osiągnął Samadhi, doskonałą koncentrację, jest najwyższy. Człowiek, który osiągnął pewne moce poprzez lekarstwa, słowa lub umartwienia, nadal ma pragnienia, ale tylko ten, kto osiągnął Samadhi poprzez koncentrację jest wolny od wszelkich pragnień.


कर्माशुक्लाकृष्णं योगिनस्त्रिविधमितरेषाम् ॥७॥
karmāśuklākṛṣṇaṃ yoginas trividham itareṣām

7. Uczynki nie są ani czarne, ani białe dla Joginów; dla innych są trojakie — czarne, białe i mieszane.
Kiedy Jogin osiągnie doskonałość, jego czyny i karma z nich wynikająca nie wiążą go, ponieważ ich nie pragnął. On po prostu pracuje; pracuje, aby czynić dobro, i czyni dobro, ale nie dba o wynik, który nie przyjdzie do niego. Ale dla zwykłych ludzi, którzy nie osiągnęli najwyższego stanu, uczynki są trojakiego rodzaju: czarne (złe czyny), białe (dobre czyny) i mieszane.


ततस्तद्विपाकानुगुणानामेवाभिव्यक्तिर्वासनानाम् ॥८॥
tatas tad-vipākānuguṇānām evābhivyaktir vāsanānām

8. Z tych trojakich dzieł manifestują się w każdym stanie tylko te pragnienia (które są) odpowiednie tylko dla tego stanu. (Pozostałe są na razie zawieszone.)
Przypuśćmy, że stworzyłem trzy rodzaje Karmy, dobrą, złą i mieszaną, i przypuśćmy, że umrę i zostanę bogiem w niebie. Pragnienia w boskim ciele nie są tym samym, co pragnienia w ludzkim ciele; boskie ciało nie je ani nie pije. Co stanie się z moimi przeszłymi niewykorzystanymi karmami, których skutkiem jest pragnienie jedzenia i picia? Gdzie trafią te Karmy, kiedy stanę się bogiem? Odpowiedź jest taka, że pragnienia mogą manifestować się tylko w odpowiednich środowiskach. Pojawią się tylko te pragnienia, do których środowisko jest przystosowane; reszta pozostanie zmagazynowana. W tym życiu mamy wiele boskich pragnień, wiele ludzkich pragnień, wiele zwierzęcych pragnień. Jeśli wezmę boskie ciało, pojawią się tylko dobre pragnienia, ponieważ środowisko jest dla nich odpowiednie. A jeśli wezmę zwierzęce ciało, pojawią się tylko zwierzęce pragnienia, a dobre pragnienia będą czekać. Co to pokazuje? Że za pomocą środowiska możemy te pragnienia sprawdzić. Wyjdzie tylko ta Karma, która jest odpowiednia i dopasowana do środowiska. To pokazuje, że siła otoczenia jest wielkim kontrolerem do kontroli nawet samej Karmy.


जाति-देश-काल-व्यवहितानामप्यानन्तर्यं स्मृतिसंस्कारयोरेकरूपत्वात् ॥९॥
jāti-deśa-kāla vyavahitānām apyānantaryaṃ smṛti-saṃskārayor eka-rūpatvāt

9. W pragnieniach istnieje następstwo, nawet jeśli są one oddzielone gatunkami, przestrzenią i czasem, istnieje identyfikacja pamięci i wrażeń.
Doświadczenia, które stają się piękne, stają się wrażeniami; ożywione wrażenia stają się pamięcią. Słowo pamięć obejmuje tutaj nieświadomą koordynację przeszłych doświadczeń, zredukowanych do wrażeń, z teraźniejszym świadomym działaniem. W każdym ciele zespół wrażeń nabytych w podobnym ciele staje się tylko przyczyną działania w tym ciele. Doświadczenia odmiennego ciała są zawieszone. Każde ciało zachowuje się tak, jakby było potomkiem szeregu ciał tylko tego gatunku; w ten sposób następstwo pragnień nie powinno być przerywane.


तासामनादित्वं चाशिषो नित्यत्वात् ॥१०॥
tāsām anāditvaṃ cāśiṣo nityatvāt

10. Pragnienie szczęścia jest wieczne, pragnienia nie mają początku.
Każde doświadczenie poprzedza pragnienie szczęścia. Nie było początku doświadczenia, ponieważ każde nowe doświadczenie jest zbudowane na tendencji generowanej przez wcześniejsze doświadczenie; dlatego pragnienie nie ma początku.


हेतुफलाश्रयालम्बनैः संगृहीतत्वादेषामभावे तदभावः ॥११॥
hetu-phalāśrayālambanaiḥ saṅgṛhītatvād eṣām abhāve tad-abhāvaḥ

11. Trzymane razem przez przyczynę, skutek, wsparcie i przedmioty, w przypadku ich braku jest jego brak.
Pragnienia są trzymane razem przez przyczynę i skutek; [1] jeśli pragnienie zostało wzbudzone, nie umiera bez wywołania skutku. Z drugiej strony, materiał umysłu jest wielkim magazynem, podporą wszystkich przeszłych pragnień zredukowanych do formy Samskāra; dopóki się nie wypracują, nie umrą. Co więcej, dopóki zmysły będą odbierać przedmioty zewnętrzne, będą pojawiać się nowe pragnienia. Jeśli uda się pozbyć przyczyny, skutku, wsparcia i przedmiotów pożądania, ono samo zniknie.
[Przyczynami są „przeszkody niosące ból” (II.3) i działania (IV.7), a skutkami są „gatunki, życie i doświadczanie przyjemności i bólu” (II.13). — wyd.]


अतीतानागतं स्वरूपतोऽस्त्यध्वभेदाद्धर्माणाम् ॥१२॥
atītānāgataṃ svarūpato ‘styadhva-bhedād dharmāṇām

12. Przeszłość i przyszłość istnieją w swojej własnej naturze, jakości mają różne sposoby.
Chodzi o to, że istnienie nigdy nie powstaje z nieistnienia. Przeszłość i przyszłość, chociaż nie istnieją w zamanifestowanej formie, istnieją jednak w subtelnej formie.

Ostatnio edytowany przez Mariici (2023-05-15 20:29:49)

Załącznik – Odniesienia Do Jogi


Śwetāśwatara Upaniszad

ROZDZIAŁ II

अग्निर्यत्राभिमथ्यते वायुर्यत्राधिरुध्यते ।
सोमो यत्रातिरिच्यते तत्र सञ्जायते मनः ॥६॥
6. Tam, gdzie rozpala się ogień, gdzie powietrze jest kontrolowane, gdzie przepływa Soma, tam powstaje (doskonały) umysł.

त्रिरुन्नतं स्थाप्य समं शरीरं
हृदीन्द्रियाणि मनसा सन्निवेश्य ।
ब्रह्मोडुपेन प्रतरेत विद्वान्
स्रोतांसि सर्वाणि भयानकानि ॥८॥
8. Umieszczając ciało w prostej pozycji, z wyprostowaną klatką piersiową, gardłem i głową, wprowadzając narządy do umysłu, mędrzec pokonuje wszystkie przerażające prądy na tratwie Brahmana.

प्राणान् प्रपीड्येह संयुक्तचेष्टः
क्षीणे प्राणे नासिकयोच्छ्वसीत ।
दुष्टाश्वयुक्तमिव वाहमेनं
विद्वान् मनो धारयेताप्रमत्तः ॥९॥
9. Człowiek dobrze zorganizowanych wysiłków kontroluje Prāna; a kiedy się ona uciszy, wydycha przez nozdrza. Wytrwały mędrzec trzyma swój umysł tak, jak woźnica trzyma niespokojne konie.

समे शुचौ शर्करावह्निवालुका-
विवर्जिते शब्दजलाश्रयादिभिः ।
मनोनुकूले न च चक्षुपीडने
गुहानिवाताश्रयणे प्रयोजयेत् ॥१०॥
10. W (samotnych) miejscach, takich jak górskie jaskinie, gdzie podłoga jest równa, wolna od kamyków, ognia lub piasku, gdzie nie ma przeszkadzających odgłosów ludzi ani wodospadów, w pomyślnych miejscach pomocnych dla umysłu i przyjemnych dla oczu. Joga ma być praktykowana (umysł ma być połączony).

नीहारधूमार्कानिलानलानां
खद्योतविद्युत्-स्फटिक-शशीनाम् ।
एतानि रूपाणि पुरःसराणि
ब्रह्मण्यभिव्यक्तिकराणि योगे ॥११॥
11. Jak śnieg, dym, słońce, wiatr, ogień, robaczek świętojański, błyskawica, kryształ, księżyc, te formy pojawiające się wcześniej, stopniowo manifestują Brahmana w Jodze.

पृथ्व्यप्तेजोऽनिलखे समुत्थिते
पञ्चात्मके योगगुणे प्रवृत्ते ।
न तस्य रोगो न जरा न मृत्युः
प्राप्तस्य योगाग्निमयं शरीरम् ॥१२॥
12. Kiedy miały miejsce percepcje Jogi, powstające z ziemi, wody, światła, ognia, eteru, wtedy Joga się rozpoczęła. Nie przychodzi choroba, starość ani śmierć, kto ma ciało zrobione z ognia Jogi.

लघुत्वमारोग्यमलोलुपत्वं
वर्णप्रसादः स्वरसौष्ठवञ्च ।
गन्धः शुभो मूत्रपुरीषमल्पं
योगप्रवृत्तिं प्रथमां वदन्ति ॥१३॥
13. Pierwsze oznaki nadejścia Jogi to lekkość, zdrowie, brak pożądliwości, jasność cery, piękny głos, przyjemny zapach ciała i skąpe wydalanie.

यथैव बिम्बं मृदयोपलिप्तं
तेजोमयं भ्राजते तत् सुधान्तम् ।
तद्वाऽऽत्मतत्त्वं प्रसमीक्ष्य देही
एकः कृतार्थो भवते वीतशोकः ॥१४॥
14. Jak złoto lub srebro, najpierw pokryte ziemią, a potem oczyszczone lśni pełnym światłem, tak wcielony człowiek widząc prawdę Atmana jako jedną, osiąga cel i staje się wolny od smutku.


Jādźńawalkja cytowany przez Śankarę
(w Bhāszja [komentarzu – przyp. tłum.] do Śwetāśwatara Upaniszad)

आसनानि समभ्यस्य वाञ्छितानि यथाविधि ।
प्राणायामं ततो गार्गि जितासनगतोऽभ्यसेत् ॥
मृद्वासने कुशान् सम्यगास्तीर्याजिनमेव च ।
लम्बोदरं च सम्पूज्य फलमोदकभक्षणैः ॥
तदासने सुखासीनः सव्ये न्यस्येतरं करम् ।
समग्रीवशिराः सम्यक् संवृतास्यः सुनिश्चलः ॥
प्राङ्मुखोदङ्मुखो वाऽपि नासाग्रन्यस्तलोचनः ।
अतिभुक्तमभुक्तं वा वर्जयित्वा प्रयत्नतः ॥
नडीसंशोधनं कुर्यादुक्तमार्गेण यत्नतः ।
वृथा क्लेषो भवेत्तस्य तच्छोधनमकुर्वतः ॥
नासाग्रे शशभृद्बीजं चन्द्रातपवितानितम् ।
सप्तमस्य तु वर्गस्य चतुर्थं बिन्दुसंयुतम् ॥
विश्वमध्यस्थमालोक्य नासाग्रे चक्षुषी उभे ।
इडया पूरयेद्वायुं बाह्यं द्वादशमात्रकैः ॥
ततोऽग्निं पूर्ववद्ध्यायेत् स्फुरज्ज्वालावलीयुतम् ।
रुषष्ठं बिन्दुसंयुक्तं शिखिमण्डलसंस्थितम् ॥
ध्यायेद्विरेचयेद्वायुं मन्दं पिङ्गलया पुनः ।
पुनः पिङ्गलयापूर्य घ्राणं दक्षिणतः सुधीः ॥
तद्वद्विरेचयेद्वायुमिडया तु शनैः शनैः ।
त्रिचतुर्वत्सरं चापि त्रिचतुर्मासमेव वा ॥
गुरुणोक्तप्रकारेण रहस्येवं समभ्यरेत् ।
प्रातर्मध्यान्दिने सायं स्नात्वा षट्कृत्व आचरेत् ॥
सन्ध्यादिकर्म कृत्वैव मध्यरात्रेऽपि नित्यशः ।
नाड़ीशुद्धिमवाप्नोति तच्चिह्नं द्श्यते पृथक् ॥
शरीरलधुता दीप्तिर्जठराग्निविवर्धनम् ।
नादाभिव्यक्तिरित्येतल्लिङ्गं तच्छुद्धिसूचनम् ॥
प्राणायामं ततः कुर्याद्रेचकपूरककुम्भकैः ।
प्राणापानसमायोगः प्राणायामः प्रकीर्तितः ॥

        *    *    *

पूरयेत् षोडशैर्मात्रैरापादतलमस्तकम् ।
मात्रैर्द्वात्रिंशकैः पश्चाद्रेचयेत् सुसमाहितः ॥
सम्पूर्णकुम्भवद्वायोर्निश्चलं मूर्घ्नि देशतः ।
क्ुम्भकं धारमं गार्गि चतुःषष्टज्ञा तु मात्रया ॥
ऋषयस्तु वदन्तयन्ये प्राणायामपरायणाः ।
पवित्रीभूताः पूतान्त्राः प्रभञ्जनजये रताः ॥
तत्रादौ कुम्भक कृत्वा चतुःषष्टज्ञा तु मात्रया ।
रेचयेत् षोडशैर्मात्रैर्नासेनैकेन सुन्दरि ।
ततश्च पूरयेद्वायुं शनैः षोडशमात्रया ॥
प्राणायामैर्दहेद्दोषान् धारणाभिश्च किल्बिषान् ।
प्रत्याहाराच्च संसर्गान्ध्यानेनानीश्वरान् गुणान् ॥

„Po praktykowaniu pozycji zgodnie z życzeniem, zgodnie z zasadami, o Gārgi, człowiek, który pokonał tę postawę, będzie praktykował Prānājāmę.”
„Siedząc w wygodnej pozycji, na skórze (jelenia lub tygrysa), ułożonej na trawie Kuśa, czcząc Ganapati owocami i słodyczami, kładąc prawą dłoń na lewej, trzymając szyję i głowę w tej samej linii, usta zamknięte i stanowcze, siedząc w kierunku wschodu lub północy, z oczami utkwionymi na czubku nosa, unikając zbyt dużej ilości jedzenia lub postu, Nādi powinny zostać oczyszczone, bez czego praktyka będzie bezowocna. Myśląc o (słowie nasiennym) „Hum”, na skrzyżowaniu Pingalā i Idā (prawe i lewe nozdrze), Idā powinna zostać wypełniona zewnętrznym powietrzem w ciągu dwunastu Mātrā (sekund); wtedy Jogin medytuje nad ogniem w tym samym miejscu ze słowem „Rung”, i medytując w ten sposób, powoli wyrzuca powietrze przez Pingala (prawe nozdrze). Ponownie napełniając się Pingala, powietrze powinno być powoli wyrzucane przez Ida, w ten sam sposób. Powinno to być praktykowane przez trzy lub cztery lata lub trzy lub cztery miesiące, zgodnie ze wskazówkami Guru, w ukryciu (samotnie w pokoju), wczesnym rankiem, w południe, wieczorem i o północy (dopóty aż) nerwy zostaną oczyszczone. Lekkość ciała, jasna cera, dobry apetyt, słyszenie Nāda są oznakami oczyszczenia nerwów. Następnie należy praktykować Pranajamę złożoną z Rećaka (wydech), Kumbhaka (zatrzymanie) i Puraka (wdech). Połączenie Prāna  z Apāna to Pranajama.”
„W szesnastu Matrach wypełniając ciało od głowy do stóp, w trzydziestu dwóch Matrach należy wyrzucić Pranę, a w sześćdziesięciu czterech należy zrobić Kumbhakę.”
„Istnieje inna Pranayama, w której najpierw należy zrobić Kumbhakę z sześćdziesięcioma czterema Matrami, potem z szesnastoma Matrami należy wyrzucić Pranę, a następnie napełnić ciało z szesnastoma Matrami.”
„Dzięki Pranajamie usuwane są nieczystości ciała; dzięki Dhārana nieczystości umysłu; dzięki Pratjāhāra nieczystości przywiązania; a przez Samādhi usuwa się wszystko, co ukrywa panowanie nad Duszą”.


Sānkhja

Księga III

भावनोपचयात् शुद्धस्य सर्वं प्रकृतिवत् ॥२९॥
29. Poprzez osiągnięcie medytacji, do czystego (Purusza) docierają wszystkie moce natury.

रागोपहतिर्ध्यानम् ॥३०॥
30. Medytacja to usunięcie przywiązania.

वृत्तिनिरोधात्तत्सिद्धिः ॥३१॥
31. Jest udoskonalony przez stłumienie modyfikacji.

धारणाऽऽसनस्वकर्मणा तत्सिद्धिः ॥३२॥
32. Poprzez Dhāranā, postawę i wypełnianie swoich obowiązków, jest ona udoskonalona.

निरोधश्छर्दिविधारणाभ्याम् ॥३३॥
33. Powściągliwość Prāna odbywa się poprzez wydalenie i zatrzymanie.

स्थिरसुखमासनम् ॥३४॥
34. Postawa jest tym, co jest stałe i łatwe.

वैराग्यादभ्यासाच्च ॥३६॥
36. Również przez brak przywiązania i praktykę, medytacja jest udoskonalona.

तत्त्वाभ्यासान्नेति नेतीति त्यागाद्विवेकसिद्धिः ॥७४॥
74. Dzięki refleksji nad zasadami natury i porzuceniu ich jako „nie To, nie To”, rozróżnianie zostaje udoskonalone.


Księga IV

आवृत्तिरसकृदुपदेशात् ॥३॥
3. Polecenie należy powtórzyć.

श्येनवत् सुखदुःखी त्यागवियोगाभ्याम् ॥५॥
5. Tak jak jastrząb staje się nieszczęśliwy, gdy odbiera mu się jedzenie i szczęśliwy, gdy sam z niego rezygnuje (tak ten, kto dobrowolnie rezygnuje ze wszystkiego jest szczęśliwy).

अहिनिर्ल्वयिनीवत् ॥६॥
6. Jak wąż jest szczęśliwy, że porzucił swoją starą skórę.

असाधनानुचिन्तनं बन्धाय भरतवत् ॥८॥
8. Nie należy myśleć o tym, co nie jest środkiem do wyzwolenia; staje się przyczyną niewoli, jak w przypadku Bharaty.

बहुभिर्योगे विरोधो रागादिभिः कुमारीशङ्खवत् ॥९॥
9. Z powodu skojarzenia wielu rzeczy istnieje przeszkoda w medytacji, przez namiętność, niechęć itp., jak bransoletki z muszli na dłoni dziewicy.

द्वाभ्यामपि तथैव ॥१०॥
10. Tak samo jest nawet w przypadku dwóch.

निराशः सुखी पिङ्गलावत् ॥११॥
11. Wyrzeczeni nadziei są szczęśliwi jak dziewczyna Pingalā.

बहुशास्त्रगुरूपासनेऽपि सारादानं षट्पदवत् ॥१३॥
13. Chociaż poświęcenie należy oddać wielu instytucjom i nauczycielom, należy im wszystkim odebrać esencję, tak jak pszczoła pobiera esencję z wielu kwiatów.

इषुकारवन्नैकचित्तस्य समाधिहानिः ॥१४॥
14. Ten, którego umysł stał się skoncentrowany jak twórca strzał, nie jest zakłócony w medytacji.

कृतनियमलङ्घनादानर्थक्यं लोकवत् ॥१५॥
15. Poprzez przekroczenie pierwotnych zasad nie osiąga się celu, podobnie jak w innych ziemskich rzeczach.

प्रणतिब्रह्मचर्योपसर्पणानि कृत्वा सिद्धिर्बहुकालात्तद्वत् ॥१९॥
19. Dzięki wstrzemięźliwości, czci i oddaniu Guru sukces przychodzi po długim czasie (jak w przypadku Indry).

न कालनियमो वामदेववत् ॥२०॥
20. Nie ma żadnego prawa co do czasu, jak w przypadku Wāmadewa.

लब्धातिशययोगाद्वा तद्वत् ॥२४॥
24. Lub poprzez obcowanie z kimś, kto osiągnął doskonałość.

न भोगात् राघशान्तिर्मुनिवत् ॥२७॥
27. Nawet mędrcy (którzy od dawna praktykują jogę) nie zadowalają pragnień przez przyjemności.


Księga V

योगसिद्धयोऽप्यौषधादिसिद्धिवन्नापलापनीयाः ॥१२८॥
128. Siddhi osiągnięte przez Jogę nie mogą być odrzucone, tak jak wyzdrowienie przez lekarstwa itp.


Księga VI

स्थिरसुखमासनमिति न नियमः ॥२४॥
24. Każda pozycja, która jest łatwa i stabilna to Āsana; nie ma innej reguły.


Wjāsa-Sutry

Rozdział IV, Sekcja I

आसीनः सम्भवात् ॥७॥
āsinaḥ saṃbhavāt
7. Adoracja jest możliwa w pozycji siedzącej.

ध्यानाच्च ॥८॥
8. Z powodu medytacji.

अचलत्वञ्चापेक्षय ॥९॥
9. Ponieważ medytujący (osoba) jest porównywany do nieruchomej ziemi.

स्मरन्ति च ॥१०॥
10. Również dlatego, że Smryti tak mówią.

यत्रैकाग्रता तत्राविशेषात् ॥११॥
11. Nie ma prawa miejsca; tam, gdzie skoncentrowany jest umysł, tam powinno się oddawać cześć.


Te kilka fragmentów daje wyobrażenie o tym, co inne systemy Filozofii Indyjskiej mają do powiedzenia na temat Jogi.

Dusza, Bóg i Religia

Przez perspektywy przeszłości dochodzi do nas głos stuleci; głos mędrców Himalajów i pustelników z lasu; głos, który doszedł do ras semickich; głos przemawiający przez Buddę i innych duchowych gigantów; głos, który pochodzi od tych, którzy żyją w świetle, które towarzyszyło człowiekowi na początku ziemi – światłu, które świeci wszędzie, dokąd człowiek idzie i żyje z nim na zawsze – dociera do nas już teraz. Ten głos jest jak małe strumyki, które pochodzą z gór. W jednej chwili znikają, a w drugiej pojawiają się ponownie silniejsze, aż w końcu łączą się w jedną potężną majestatyczną powódź. Orędzia, które schodzą do nas od proroków i świętych mężczyzn i kobiet ze wszystkich sekt i narodów, łączą swoje siły i przemawiają do nas głosem trąby z przeszłości. A pierwsze przesłanie, jakie nam przynosi, brzmi: Pokój wam i wszystkim religiom. Nie jest to przesłanie antagonizmu, ale jednej zjednoczonej religii.

Przestudiujmy najpierw to przesłanie. Na początku tego stulecia niemalże obawiano się, że religia dobiegła końca. Pod potężnymi uderzeniami badań naukowych stare przesądy rozpadały się jak bryły porcelany. Ci, dla których religia oznaczała tylko zbiór wyznań wiary i bezsensownych ceremonii, byli w rozpaczy; byli u kresu sił. Wszystko wymykało się im między palcami. Przez pewien czas wydawało się nieuniknione, że fala agnostycyzmu i materializmu zmiecie wszystko przed sobą. Byli tacy, którzy nie odważyli się wypowiedzieć tego, co myśleli. Wielu uważało, że sprawa jest beznadziejna, a sprawa religii przegrana raz na zawsze. Ale fala się odwróciła i przyszedł ratunek – jaki? Studium religii porównawczych. Studiując różne religie, odkrywamy, że w istocie są one jednym. Kiedy byłem chłopcem dotarł do mnie ten sceptycyzm i przez pewien czas wydawało mi się, że muszę porzucić wszelką nadzieję religijną. Ale na szczęście dla mnie studiowałem religię chrześcijańską, mahometańską, buddyjską i inne, i co było dla mnie zaskoczeniem, to gdy odkryłem, że te same podstawowe zasady nauczane przez moją religię były również nauczane przez wszystkie religie. Przemówiło to do mnie w ten sposób. Jaka jest prawda? – zapytałam. Czy ten świat jest prawdziwy? Tak. Dlaczego? Bo ja go widzę. Czy piękne dźwięki, które właśnie usłyszeliśmy (muzyka wokalna i instrumentalna) są prawdziwe? Tak. Bo je słyszeliśmy. Wiemy, że człowiek ma ciało, oczy i uszy oraz duchową naturę, której nie możemy zobaczyć. A dzięki swoim duchowym zdolnościom może studiować te różne religie i odkrywać, że niezależnie od tego, czy religia jest nauczana w lasach i dżunglach Indii, czy w kraju chrześcijańskim, w istocie wszystkie religie są jednym. To tylko pokazuje nam, że religia jest zasadniczą koniecznością ludzkiego umysłu. Dowód jednej religii zależy od dowodu całej reszty. Na przykład, jeśli mam sześć palców, a nikt inny nie ma, możesz powiedzieć, że to nienormalne. To samo rozumowanie można zastosować do argumentu, że tylko jedna religia jest prawdziwa, a wszystkie inne fałszywe. Tylko jedna religia, jak jedna para sześciu palców na świecie, byłaby nienaturalna. Widzimy zatem, że jeśli jedna religia jest prawdziwa, wszystkie inne też muszą być prawdziwe. Istnieją różnice w sprawach nieistotnych, ale w sprawach zasadniczych wszystkie są jednością. Jeśli moje pięć palców jest prawdziwych, to dowodzi to, że twoje pięć palców też jest prawdziwych. Gdziekolwiek człowiek jest, musi rozwijać wiarę, musi rozwijać swoją religijną naturę.

Innym faktem, który stwierdzam studiując różne religie świata, jest to, że istnieją trzy różne etapy idei dotyczących duszy i Boga. Po pierwsze, wszystkie religie przyznają, że oprócz ciała, które ginie, istnieje pewna część lub coś, co nie zmienia się tak jak ciało, część niezmienna, wieczna, która nigdy nie umiera; ale niektóre późniejsze religie nauczają, że chociaż część nas nigdy nie umiera, miała ona swój początek. Jednak wszystko co ma początek, musi koniecznie mieć koniec. My – zasadnicza część nas – nigdy nie mieliśmy początku i nigdy nie będziemy mieli końca. A ponad nami wszystkimi, ponad tą wieczną naturą, jest inna wieczna Istota bez końca – Bóg. Mówi się o początku świata, początku człowieka. Słowo początek oznacza po prostu początek cyklu. Nigdzie nie oznacza to początku całego Kosmosu. Niemożliwe jest, aby stworzenie mogło mieć początek. Nikt z was nie może sobie wyobrazić czasu początku. To, co ma początek, musi mieć koniec. „Nigdy nie istniałem, ani ty, ani nikt z nas nigdy nie przestanie istnieć”, mówi Bhagawad–gita. Gdziekolwiek jest mowa o początku stworzenia, oznacza to początek cyklu. Twoje ciało spotka się ze śmiercią, ale twoja dusza nigdy.

Wraz z tą ideą duszy znajdujemy inną grupę idei dotyczących jej doskonałości. Dusza sama w sobie jest doskonała. Stary Testament Hebrajczyków uznaje człowieka za doskonałego na początku. Człowiek stał się nieczysty przez swoje własne czyny. Ale ma odzyskać swoją starą naturę, swoją czystą naturę. Niektórzy mówią o tych rzeczach w alegoriach, bajkach i symbolach. Ale kiedy zaczynamy analizować te stwierdzenia, okazuje się, że wszystkie one nauczają, że dusza ludzka jest z natury doskonała i że człowiek ma odzyskać tę pierwotną czystość. Jak? Znając Boga. Tak jak mówi Biblia: „Nikt nie może ujrzeć Boga inaczej, jak tylko przez Syna”. Co to oznacza? Że widzenie Boga jest dążeniem i celem każdego ludzkiego życia. Synostwo musi nadejść, zanim staniemy się jednym z Ojcem. Pamiętajcie, że człowiek utracił swoją czystość przez własne czyny. Kiedy cierpimy, dzieje się tak z powodu naszych własnych czynów; Boga nie należy za to winić.

Ściśle związana z tymi ideami jest doktryna – która była uniwersalna zanim Europejczycy ją okaleczyli – doktryna reinkarnacji. Niektórzy z was mogli o niej słyszeć i zignorować. Ta idea reinkarnacji przebiega równolegle z inną doktryną o wieczności duszy ludzkiej. Nic, co kończy się w jednym punkcie, nie może być bez początku i nic, co zaczyna się w jednym punkcie, nie może być bez końca. Nie możemy uwierzyć w tak potworną niemożliwość, jak początek ludzkiej duszy. Doktryna reinkarnacji zapewnia wolność duszy. Załóżmy, że istnieje absolutny początek. Wtedy cały ciężar tej nieczystości w człowieku spada na Boga. Wszechmiłosierny Ojciec odpowiedzialny za grzechy świata! Jeśli grzech przychodzi w ten sposób, dlaczego jeden miałby cierpieć bardziej niż inny? Skąd taka stronniczość, skoro pochodzi od wszechmiłosiernego Boga? Dlaczego miliony są deptane pod stopami? Dlaczego głodują ludzie, którzy nigdy nie zrobili nic, by to spowodować? Kto jest odpowiedzialny? Gdyby nie mieli w tym udziału, z pewnością Bóg byłby za to odpowiedzialny. Dlatego lepszym wyjaśnieniem jest to, że ktoś jest odpowiedzialny za nieszczęścia, które cierpi. Jeśli wprawię koło w ruch, jestem odpowiedzialny za wynik. A jeśli mogę sprowadzić nieszczęście, mogę też je powstrzymać. Z konieczności wynika, że jesteśmy wolni. Nie ma czegoś takiego jak przeznaczenie. Nie ma nic, co mogłoby nas zmusić. Co zrobiliśmy, możemy cofnąć.

Na jeden argument związany z tą doktryną poproszę waszą cierpliwą uwagę, ponieważ jest on trochę zawiły. Całą naszą wiedzę zdobywamy poprzez doświadczenie; to jedyny sposób. To, co nazywamy doświadczeniami, znajduje się na płaszczyźnie świadomości. Dla ilustracji: mężczyzna gra melodię na pianinie, świadomie kładzie każdy palec na każdym klawiszu. Powtarza ten proces, aż ruch palców stanie się nawykiem. Następnie gra melodię bez konieczności zwracania szczególnej uwagi na każdy konkretny klawisz. Podobnie stwierdzamy w odniesieniu do nas samych, że nasze tendencje są wynikiem przeszłych świadomych działań. Dziecko rodzi się z pewnymi tendencjami. Skąd pochodzą? Żadne dziecko nie rodzi się z tabula rasa – z czystą, pustą kartką – umysłu. Strona została wcześniej zapisana. Dawni filozofowie greccy i egipscy nauczali, że żadne dziecko nie przychodzi z pustym umysłem. Każde dziecko ma sto tendencji generowanych przez przeszłe świadome działania. Nie nabyło ich w tym życiu, a więc musimy przyznać, że musiało je mieć w poprzednich żywotach. Najwybitniejszy materialista musi przyznać, że te tendencje są skutkiem przeszłych czynów, dodaje jedynie, że te tendencje są dziedziczne. Nasi rodzice, dziadkowie i pradziadkowie schodzą do nas dzięki temu prawu dziedziczności. Otóż, jeśli sama dziedziczność to wyjaśnia, nie ma potrzeby w ogóle wierzyć w duszę, ponieważ ciało wyjaśnia wszystko. Nie musimy wdawać się w różne argumenty i dyskusje na temat materializmu i spirytyzmu. Jak dotąd droga jest jasna dla tych, którzy wierzą w indywidualną duszę. Widzimy, że aby dojść do rozsądnego wniosku, musimy przyznać, że mieliśmy przeszłe życia. Takie jest przekonanie wielkich filozofów i mędrców z przeszłości i czasów współczesnych. Taka doktryna była wyznawana wśród Żydów. Jezus Chrystus w to wierzył. W Biblii mówi: „Zanim Abraham był, ja jestem”. A w innym miejscu jest powiedziane: „To jest Eliasz, o którym mówi się, że przyszedł”.

Wszystkie różne religie, które wyrosły wśród różnych narodów w różnych okolicznościach i warunkach, miały swój początek w Azji i Azjaci dobrze je rozumieją. Kiedy wyszły z ojczyzny, pomieszały się z błędami. Najgłębsze i najszlachetniejsze idee chrześcijaństwa nigdy nie zostały zrozumiane w Europie, ponieważ idee i obrazy używane przez pisarzy Biblii były jej obce. Weźmy dla ilustracji obrazy Madonny. Każdy artysta maluje swoją Madonnę według własnych, z góry przyjętych pomysłów. Widziałem setki zdjęć Ostatniej Wieczerzy Jezusa Chrystusa, a on jest zmuszony usiąść przy stole. Chrystus nigdy nie siedział przy stole; kucał z innymi, a oni mieli miskę, w której maczali chleb – nie taki, jaki je się dzisiaj. Każdemu narodowi trudno jest zrozumieć nieznane zwyczaje innych ludzi. O ileż trudniej było Europejczykom zrozumieć zwyczaje żydowskie po stuleciach zmian i naleciałości z greckich, rzymskich i innych źródeł! Nic dziwnego, że wśród wszystkich mitów i mitologii, którymi jest otoczona, ludzie otrzymują bardzo mało pięknej religii Jezusa i nic dziwnego, że uczynili z niej nowoczesną religię sklepikarzy.

Kontynuując nasze rozważania. Stwierdzamy, że wszystkie religie nauczają o wieczności duszy, jak również o tym, że jej blask został przyćmiony, a jej pierwotna czystość ma zostać odzyskana przez poznanie Boga. Jaka jest idea Boga w tych różnych religiach? Pierwotna idea Boga była bardzo niejasna. Najstarsze narody miały różne Bóstwa – słońce, ziemię, ogień, wodę. Wśród starożytnych Żydów znajdujemy kilku tych bogów zaciekle walczących ze sobą. Następnie znajdujemy Elohim, którego czcili Żydzi i Babilończycy. Następnie znajdujemy jednego, najwyższego Boga. Ale pomysł różnił się w zależności od różnych plemion. Każde z nich twierdziło, że ich Bóg jest największy. I próbowali to udowodnić walcząc. Ten, który potrafił walczyć najlepiej, udowodnił tym samym, że jego Bóg jest największy. Te rasy były mniej lub bardziej dzikie. Ale stopniowo coraz lepsze idee zastępowały stare. Wszystkie te stare pomysły odeszły lub odchodzą do szopy. Wszystkie te religie były następstwem stuleci; ani jedna nie spadła z nieba. Każdą trzeba było dopracować kawałek po kawałku. Następnie przychodzą idee monoteistyczne: wiara w jednego Boga, który jest wszechmocny i wszechwiedzący, jedynego Boga wszechświata. Ten jeden Bóg jest pozakosmiczny; znajduje się w niebiosach. Obdarzony jest zgrubnymi koncepcjami Swoich twórców. Ma On prawą i lewą stronę, i ptaka w Swojej dłoni, i tak dalej, i tak dalej. Ale odkrywamy jedną rzecz, że bogowie plemienni zniknęli na zawsze, a jeden Bóg wszechświata zajął ich miejsce: Bóg bogów. Nadal jest On tylko pozakosmicznym Bogiem. Jest On niedostępny; nic nie może się do Niego zbliżyć. Ale powoli i ta idea uległa zmianie i w następnym etapie znajdujemy Boga immanentnego w naturze.

W Nowym Testamencie jest nauczane: „Ojcze nasz, który jesteś w niebie” – Bóg żyjący w niebiosach oddzielony od ludzi. My żyjemy na ziemi, a On żyje w niebie. Dalej znajdujemy nauczanie, że jest Bogiem immanentnym w naturze; Jest Bogiem nie tylko w niebie, ale także na ziemi. On jest Bogiem w nas. W filozofii hinduskiej znajdujemy etap tej samej bliskości Boga do nas. Ale nie poprzestajemy na tym. Istnieje etap niedualistyczny, w którym człowiek zdaje sobie sprawę, że Bóg, którego czci, jest nie tylko Ojcem w niebie i na ziemi, ale że „ja i mój Ojciec jesteśmy jednym”. Uświadamia sobie w duszy, że jest samym Bogiem, tylko Jego niższym wyrazem. Wszystko, co jest we mnie prawdziwe, to On; wszystko, co jest w Nim rzeczywiste, to ja. Przepaść między Bogiem a człowiekiem zostaje w ten sposób wypełniona. W ten sposób dowiadujemy się w jaki sposób, znając Boga, znajdujemy w sobie królestwo niebieskie.

Na pierwszym lub dualistycznym etapie człowiek wie, że jest małą osobową duszą, Janem, Jakubem lub Tomkiem; i mówi: „Będę Janem, Jakubem lub Tomkiem przez całą wieczność i nigdy niczym innym”. Równie dobrze mógłby przyjść morderca i powiedzieć: „Pozostanę mordercą na zawsze”. Ale w miarę upływu czasu Tom znika i wraca do pierwotnego czystego Adama.

„Błogosławieni czystego serca, albowiem oni Boga oglądać będą”. Czy możemy zobaczyć Boga? Oczywiście nie. Czy możemy poznać Boga? Oczywiście nie. Jeśli Bóg może być poznany, nie będzie już Bogiem. Wiedza to ograniczenie. Ale ja i mój Ojciec jesteśmy jedno: rzeczywistość odnajduję w mojej duszy. Idee te są wyrażane w niektórych religiach, a w innych tylko sugerowane. W niektórych zostały przyjęte. Nauki Chrystusa są obecnie bardzo słabo rozumiane w tym kraju. Jeśli mi wybaczycie, powiem, że nigdy nie były one dobrze rozumiane.

Różne etapy wzrostu są absolutnie konieczne do osiągnięcia czystości i doskonałości. Różne systemy religijne opierają się w gruncie rzeczy na tych samych ideach. Jezus mówi, że królestwo niebieskie jest w was. Ponownie mówi: „Ojcze nasz, któryś jest w niebie”. Jak pogodzić te dwa powiedzenia? W ten sposób: Mówiąc to drugie, przemawiał do niewykształconych mas, do mas niewykształconych w religii. Trzeba było mówić do nich w ich własnym języku. Masy chcą konkretnych idei, czegoś, co mogą uchwycić zmysły. Człowiek może być największym filozofem na świecie, ale dzieckiem w religii. Kiedy człowiek rozwinął wysoki stan duchowości, może zrozumieć, że królestwo niebieskie jest w nim. To jest prawdziwe królestwo umysłu. Widzimy więc, że pozorne sprzeczności i zawiłości w każdej religii oznaczają tylko różne etapy rozwoju. I jako tacy nie mamy prawa obwiniać nikogo za jego religię. Istnieją etapy rozwoju, w których formy i symbole są niezbędne; są językiem, który dusze na tym etapie mogą zrozumieć.

Następną ideą, którą chcę wam przedstawić, jest to, że religia nie składa się z doktryn ani dogmatów. Ważne jest nie to, co czytasz, ani w jakie dogmaty wierzysz ale to, co sobie uświadamiasz. „Błogosławieni czystego serca, albowiem oni Boga oglądać będą”, tak, w tym życiu. I to jest zbawienie. Są tacy, którzy nauczają, że można to osiągnąć przez bełkotanie słów. Ale żaden wielki Mistrz nigdy nie nauczał, że zewnętrzne formy są konieczne do zbawienia. Siła jego osiągnięcia jest w nas samych. Żyjemy i poruszamy się w Bogu. Wyznania wiary i sekty mają swoje role do odegrania, ale są dla dzieci, trwają tylko tymczasowo. Księgi nigdy nie tworzą religii, ale religie tworzą księgi. Nie wolno nam o tym zapominać. Żadna książka nigdy nie stworzyła Boga, ale Bóg zainspirował wszystkie wielkie księgi. I żadna książka nigdy nie stworzyła duszy. Nigdy nie wolno nam o tym zapomnieć. Celem wszystkich religii jest urzeczywistnienie Boga w duszy. To jest jedyna uniwersalna religia. Jeśli we wszystkich religiach istnieje jedna uniwersalna prawda, umieszczam ją tutaj – w urzeczywistnieniu Boga. Ideały i metody mogą się różnić, ale to jest główny punkt. Mogą istnieć tysiące różnych promieni, ale wszystkie zbiegają się w jednym centrum, którym jest urzeczywistnienie Boga: coś poza tym światem zmysłów, tym światem wiecznego jedzenia, picia i gadania nonsensów, tym światem fałszywych cieni i egoizmu. Jest to poza wszystkimi książkami, poza wszystkimi wyznaniami, poza marnościami tego świata i jest to urzeczywistnienie Boga w sobie. Człowiek może wierzyć we wszystkie kościoły na świecie, może nosić w głowie wszystkie święte księgi, jakie kiedykolwiek napisano, może chrzcić się we wszystkich rzekach ziemi, ale jeśli nie ma percepcji Boga, zaliczyłbym go do jeden kategorii z największym ateistą. A człowiek, który może nigdy nie wszedł do kościoła lub meczetu, ani nie odprawił żadnej ceremonii, ale jeśli czuje w sobie Boga i przez to wznosi się ponad marności świata, to taki człowiek jest świętym człowiekiem, świętym, nazwijcie go jak chcecie. Gdy tylko człowiek wstanie i powie, że ma rację lub jego kościół ma rację, a wszyscy inni się mylą, on sam jest w błędzie. Nie wie, że od dowodu wszystkich innych zależy jego własny dowód. Miłość i miłosierdzie dla całego rodzaju ludzkiego, oto sprawdzian prawdziwej religijności. Nie mam na myśli sentymentalnego stwierdzenia, że wszyscy ludzie są braćmi, ale że trzeba odczuwać jedność ludzkiego życia. O ile nie są one ekskluzywne, widzę, że wszystkie sekty i wyznania są moje; wszystkie są wielkie. Wszystkie one pomagają ludziom w drodze do prawdziwej religii. Dodam, że dobrze jest urodzić się w kościele, ale źle tam umrzeć. Dobrze jest urodzić się dzieckiem, ale źle pozostać dzieckiem. Kościoły, ceremonie i symbole są dobre dla dzieci, ale kiedy dziecko dorośnie, musi rozwalić kościół lub siebie. Nie wolno nam pozostać dziećmi na zawsze. To tak, jakby próbować dopasować jeden płaszcz do wszystkich rozmiarów i wzrostu. Nie potępiam istnienia sekt na świecie. Gdyby dzięki Bogu było ich jeszcze dwadzieścia milionów ponad te, które istnieją, bo im więcej, tym większe pole wyboru. To, czemu sprzeciwiam się, to próba dopasowania jednej religii do każdego przypadku. Chociaż wszystkie religie są zasadniczo takie same, muszą mieć różne formy, powstałe w wyniku odmiennych okoliczności u różnych narodów. Każdy z nas musi mieć własną, indywidualną religię, indywidualną, jeśli chodzi o jej zewnętrzne elementy.

Wiele lat temu odwiedziłem wielkiego mędrca z naszego kraju, bardzo świętego człowieka. Rozmawialiśmy o naszej objawionej księdze, Wedach, o waszej Biblii, o Koranie i ogólnie o księgach objawionych. Pod koniec naszej rozmowy ten dobry człowiek poprosił mnie, abym podszedł do stołu i wziął książkę; była to księga, która zawierała między innymi prognozę opadów w ciągu roku. Mędrzec powiedział: „Przeczytaj to”. I odczytałam ilość deszczu, który miał spaść. Powiedział: „Teraz weź tę książkę i ściśnij ją”. Zrobiłem tak, a on powiedział: „Cóż, mój chłopcze, nie wypłynęła ani kropla wody. Dopóki woda nie wypłynie, wszystko jest książką, książką. Więc dopóki twoja religia nie sprawi, że urzeczywistnisz Boga, jest bezużyteczna. Ten, kto studiuje księgi tylko dla religii, przypomina bajkę o ośle, który dźwigał na grzbiecie ciężki ładunek cukru, ale nie znał jego słodyczy”.

Czy mamy doradzać ludziom, aby uklękli i zawołali: „Och jakimi jesteśmy nędznymi grzesznikami!” Nie, raczej przypomnijmy im o ich boskiej naturze. Opowiem wam historię. Lwica w poszukiwaniu zdobyczy natknęła się na stado owiec, a gdy skoczyła na jedną z nich, urodziła młode i zdechła na miejscu. Młody lew był wychowywany w stadzie, jadł trawę i beczał jak owca, i nigdy nie wiedział, że był lwem. Pewnego dnia inny lew natknął się na stado i był zdumiony, widząc w nim ogromnego lwa jedzącego trawę i beczącego jak owca. Na jego widok stado uciekło, a wraz z nim lew-owca. Ale lew czekał na swoją okazję i pewnego dnia znalazł śpiącego lwa–owcę. Obudził go i powiedział: „Jesteś lwem”. Drugi powiedział: „Nie” i zaczął beczeć jak owca. Ale obcy lew zabrał go nad jezioro i poprosił, aby spojrzał w wodzie na swój własny wizerunek i zobaczył, czy nie jest on podobny do niego, obcego lwa. Spojrzał on i przyznał, że tak jest. Wtedy obcy lew zaczął ryczeć i poprosił go, aby zrobił to samo. Lew–owca wypróbował swój głos i wkrótce zaczął ryczeć równie dostojnie jak tamten. I nie był więcej owcą.

Moi przyjaciele, chciałbym wam wszystkim powiedzieć, że jesteście potężni jak lwy.

Jeśli w pokoju jest ciemno, czy bijesz się w pierś i krzyczysz: „Jest ciemno, ciemno, ciemno!” Nie, jedynym sposobem na uzyskanie światła jest zapalenie światła, a wtedy ciemność znika. Jedynym sposobem na urzeczywistnienie światła nad tobą jest rozpalenie w tobie duchowego światła, a ciemność grzechu i nieczystości ucieknie. Myśl o swoim wyższym ja, a nie o niższym.

*          *          *

Pojawiło się kilka pytań i odpowiedzi.

Pytanie: Mężczyzna na widowni powiedział: „Jeśli kaznodzieje przestaną nauczać o ogniu piekielnym, nie będą mieli kontroli nad swoim ludem”.
Odpowiedź:  W takim razie lepiej, żeby to stracili. Człowiek, który boi się religii, w ogóle nie wyznaje żadnej religii. Lepiej poucz go o jego boskiej naturze niż o jego zwierzęcej naturze.

P. Co Pan miał na myśli, kiedy powiedział: „Królestwo niebieskie nie jest z tego świata?”
O. Że królestwo niebieskie jest w nas. Żydowska idea była królestwem nieba na tej ziemi. To nie był pomysł Jezusa.

P. Czy wierzysz, że pochodzimy od zwierząt?
O. Wierzę, że zgodnie z prawem ewolucji wyższe istoty wyłoniły się z niższych królestw.

P. Czy znasz kogoś, kto pamięta swoje poprzednie życie?
O. Spotkałem kilku, którzy powiedzieli mi, że pamiętają swoje poprzednie życie. Dotarli do punktu, w którym mogli sobie przypomnieć swoje poprzednie wcielenia.

P. Czy wierzysz w ukrzyżowanie Chrystusa?
O. Chrystus był Bogiem wcielonym; nie mogli go zabić. To, co zostało ukrzyżowane, było tylko pozorem, mirażem.

P. Gdyby mógł stworzyć taki pozór, czy nie byłby to największy cud ze wszystkich?
O. Postrzegam cuda jako największe przeszkody na drodze do prawdy. Kiedy uczniowie Buddy opowiedzieli mu o człowieku, który dokonał tak zwanego cudu – podniósł miskę z dużej wysokości, nie dotykając jej – i pokazali mu miskę, wziął ją i zmiażdżył stopami, mówiąc im, żeby nigdy nie budowali swojej wiary na cudach, ale szukali prawdy w wiecznych zasadach. Nauczył ich prawdziwego wewnętrznego światła – światła ducha, które jest jedynym bezpiecznym światłem, przy którym można przejść. Cuda są tylko przeszkodami. Odsuńmy je na bok.

P. Czy wierzysz, że Jezus wygłosił Kazanie na Górze?
O. Wierzę, że tak. Ale w tej sprawie muszę kierować się księgami, tak jak inni i jestem świadomy, że zwykłe świadectwo książkowe to dość grząski grunt. Ale wszyscy jesteśmy bezpieczni biorąc za przewodnika nauki z Kazania na Górze. Musimy wziąć to, co przemawia do naszego wewnętrznego ducha. Budda nauczał pięćset lat przed Chrystusem, a jego słowa były pełne błogosławieństw: nigdy nie padło przekleństwo z jego ust ani z jego życia; ani żadne od Zoroastra, ani od Konfucjusza.

Czym Jest Religia?

Ogromna lokomotywa przejechała przez tory, a mały robak, który pełzał po jednej z szyn uratował swoje życie czołgając się z drogi lokomotywy. Jednak ten mały robak, tak niepozorny, że można go zmiażdżyć w jednej chwili, jest czymś żywym podczas gdy ta lokomotywa, tak wielka, tak ogromna, to tylko lokomotywa, maszyna. Rzekłbyś, że jeden ma życie, a drugi to tylko martwa materia, a wszystkie jej moce, siła i szybkość są tylko mocami martwej maszyny, mechanicznego urządzenia. Jednak biedny mały robaczek, który poruszał się po szynach i którego najdrobniejsze dotknięcie lokomotywy pozbawiłoby życia, jest istotą majestatyczną w porównaniu z tą ogromną lokomotywą. Jest małą częścią Nieskończoności i dlatego jest większy niż ten potężny silnik. Dlaczego tak miałoby być? Jak odróżnić żywych od umarłych? Maszyna mechanicznie wykonuje wszystkie ruchy, które kazał jej wykonać jej twórca, jej ruchy nie są ruchami życia. Jak więc możemy dokonać rozróżnienia między żywymi a umarłymi? W życiu jest wolność, jest inteligencja; w śmierci wszystko jest związane i żadna wolność nie jest możliwa, ponieważ nie ma inteligencji. Wszyscy dążymy do tej wolności, która odróżnia nas od zwykłych maszyn. Bycie bardziej wolnym jest celem wszystkich naszych wysiłków, ponieważ tylko w doskonałej wolności może być doskonałość. Ten wysiłek, by osiągnąć wolność, leży u podstaw wszystkich form kultu, niezależnie od tego, czy jesteśmy tego świadomi, czy nie.

Gdybyśmy przyjrzeli się różnym formom kultu na całym świecie, zauważylibyśmy, że najbardziej prymitywni ludzie czczą duchy, demony i duchy swoich przodków — kult węży, kult bogów plemiennych i kult zmarłych . Dlaczego to robią? Ponieważ czują, że w jakiś nieznany sposób te istoty są większe, potężniejsze od nich samych i ograniczają ich wolność. Dlatego starają się przebłagać te istoty, aby uniemożliwić im molestowanie ich, innymi słowy, aby uzyskać więcej wolności. Starają się również zdobyć przychylność tych nadrzędnych istot, aby otrzymać przez dar bogów to, na co powinni zdobyć osobistym wysiłkiem.

Ogólnie rzecz biorąc, pokazuje to, że świat oczekuje cudu. To oczekiwanie nigdy nas nie opuszcza i jakkolwiek byśmy nie próbowali, wszyscy gonimy za cudami i niezwykłością. Czymże jest umysł, jeśli nie nieustannym dociekaniem sensu i tajemnicy życia? Możemy powiedzieć, że tylko dzicy ludzie gonią za tymi wszystkimi rzeczami, ale wciąż pozostaje pytanie: dlaczego tak ma być? Żydzi prosili o cud. Cały świat prosił o to samo przez te tysiące lat. Znowu jest powszechne niezadowolenie. Stworzyliśmy ideał, ale przeszliśmy do niego tylko pół drogi kiedy tworzymy nowszy. Ciężko walczymy, aby osiągnąć jakiś cel, a potem odkrywamy, że go nie chcemy. To niezadowolenie odczuwamy raz po raz, a co jest tam w umyśle, jeśli ma być tylko niezadowolenie? Jaki jest sens tego powszechnego niezadowolenia? Jest tak, ponieważ wolność jest celem każdego człowieka. Zawsze jej szuka, całe jego życie jest walką o nią. Dziecko buntuje się przeciwko prawu zaraz po urodzeniu. Jego pierwszą wypowiedzią jest krzyk, protest przeciwko niewoli, w jakiej się znajduje. Ta tęsknota za wolnością wytwarza ideę Istoty, która jest absolutnie wolna. Pojęcie Boga jest fundamentalnym elementem ludzkiej natury. W Wedancie Sat-ćit-ānanda (Istnienie-Wiedza-Błogość) jest najwyższą możliwą dla umysłu koncepcją Boga. Jest esencją wiedzy i ze swej natury jest esencją błogości. Wystarczająco długo tłumiliśmy ten wewnętrzny głos, starając się postępować zgodnie z prawem i wyciszać ludzką naturę, ale istnieje ludzki instynkt buntu przeciwko prawom natury. Możemy nie rozumieć, jaki jest sens, ale istnieje ta nieświadoma walka człowieka z duchowością, niższego z wyższym umysłem, a walka ma na celu zachowanie odrębnego życia, co nazywamy naszą „indywidualnością”.

Nawet piekła wyróżniają się tym cudownym faktem, że rodzimy się buntownikami; a na pierwszy fakt życia – wtargnięcie samego życia – buntujemy się przeciwko temu i wołamy: „Nie ma dla nas prawa”. Dopóki przestrzegamy praw, jesteśmy jak maszyny, a wszechświat toczy się dalej i nie możemy go złamać. Prawa jako prawa stają się naturą człowieka. Pierwszym przeczuciem życia na jego wyższym poziomie jest dostrzeżenie w nas tej walki o zerwanie więzów natury i bycie wolnymi. „Wolność, o Wolność! Wolność, o Wolność!” jest pieśnią duszy. Zniewolenie, niestety, bycie związanym w naturze wydaje się być jej przeznaczeniem.

Dlaczego miałby istnieć kult węża, ducha lub demona i wszystkie te różne wyznania i formy dla otrzymania cudów? Dlaczego mówimy, że istnieje życie, istnieje byt w czymkolwiek? W całym tym poszukiwaniu musi być jakiś sens, w tym dążeniu do zrozumienia życia, do wyjaśnienia istnienia. To nie jest bezsensowne i próżne. Stawanie się wolnym jest nieustannym wysiłkiem człowieka. Wiedza, którą dziś nazywamy nauką, od tysięcy lat walczy o wolność, a ludzie proszą o wolność. Jednak w przyrodzie nie ma wolności. Ona cała jest prawem. Mimo to walka trwa. Ba, cała przyroda od samego słońca do atomów podlega prawu i nawet dla człowieka nie ma wolności. Ale nie możemy w to uwierzyć. Studiujemy prawa od początku, a jednak nie możemy – ba, nie chcemy – uwierzyć, że człowiek podlega prawu. Dusza zawsze woła: „Wolność, o Wolność!” Z koncepcją Boga jako doskonale wolnej Istoty, człowiek nie może wiecznie spoczywać w tej niewoli. Musi iść wyżej, a gdyby walka nie była dla niego, uznałby ją za zbyt ciężką. Człowiek mówi sobie: „Jestem urodzonym niewolnikiem, jestem związany; niemniej jednak istnieje Byt, który nie jest związany naturą. Jest wolny i jest panem natury”.

Koncepcja Boga jest zatem tak istotną i fundamentalną częścią umysłu jak idea niewoli. Obie są wynikiem idei wolności. Nie może istnieć życie, nawet w roślinie, bez idei wolności. W roślinie lub w robaku życie musi wznieść się do indywidualnej koncepcji. Jest tam, nieświadomie pracując, roślina żyje swoim życiem, aby zachować różnorodność, zasadę lub formę, a nie naturę. Idea natury kontrolującej każdy krok naprzód jest ważniejsza od idei wolności. Naprzód idzie idea świata materialnego, naprzód idzie idea wolności. Mimo to walka trwa. Słyszymy o wszystkich kłótniach wyznań i sekt, a jednak wyznania i sekty są sprawiedliwe i właściwe, muszą tam być. Łańcuch się wydłuża i oczywiście walka się wzmaga, ale nie byłoby kłótni gdybyśmy tylko wiedzieli, że wszyscy dążymy do tego samego celu.

Uosobienie wolności, Władcę natury nazywamy Bogiem. Nie możesz Mu odmówić. Nie, ponieważ nie można się poruszać ani żyć bez idei wolności. Czy przyszedłbyś tutaj, gdybyś nie wierzył, że jesteś wolny? Jest całkiem możliwe, że biolog może i da pewne wyjaśnienie tego nieustannego dążenia do bycia wolnym. Weź to wszystko za pewnik, wciąż istnieje tam idea wolności. Jest ona faktem, tak samo jak innym faktem, którego najwyraźniej nie można pominąć, jest fakt bycia pod naturą.

Niewola i wolność, światło i cień, dobro i zło muszą tam być, ale sam fakt zniewolenia pokazuje również tę ukrytą tam wolność. Jeśli jedno jest faktem, drugie jest również faktem. Musi istnieć ta idea wolności. Chociaż teraz nie możemy zobaczyć, że ta idea niewoli u prymitywnego człowieka jest jego walką o wolność, to jednak idea wolności istnieje. Niewola grzechu i nieczystości u niecywilizowanego dzikusa jest dla jego świadomości bardzo mała, ponieważ jego natura jest tylko trochę wyższa niż zwierzęca. To, z czym walczy, to niewola natury fizycznej, brak fizycznej gratyfikacji, ale z tej niższej świadomości wyrasta i rozszerza wyższą koncepcję mentalnej lub moralnej niewoli oraz tęsknotę za duchową wolnością. Tutaj widzimy boskość, która słabo świeci przez zasłonę ignorancji. Zasłona jest początkowo bardzo gęsta, a światło może być prawie przysłonięte, ale jest tam, zawsze czyste i nieprzyćmione – promienny ogień wolności i doskonałości. Człowiek uosabia to jako Władcę Wszechświata, Jedyną Wolną Istotę. Nie wie jeszcze, że wszechświat cały jest jednym, że różnica polega tylko na stopniu, na pojęciu.

Cała natura jest uwielbieniem Boga. Gdziekolwiek jest życie, tam jest poszukiwanie wolności, a ta wolność jest tym samym co Bóg. Z konieczności ta wolność daje nam panowanie nad całą przyrodą i jest niemożliwa bez wiedzy. Im więcej wiemy, tym bardziej stajemy się panami natury. Tylko mistrzostwo czyni nas silnymi, a jeśli jest jakaś istota całkowicie wolna i panująca nad naturą, to ta istota musi mieć doskonałą wiedzę o przyrodzie, musi być wszechobecna i wszechwiedząca. Wolność musi iść z nimi ręka w rękę i tylko ta istota, która je zdobyła będzie poza naturą.

Błogosławieństwo, wieczny spokój, wynikający z doskonałej wolności, jest najwyższą koncepcją religii, leżącą u podstaw wszystkich idei Boga w Wedancie – absolutnie wolne Istnienie, nie związane niczym, żadną zmianą, żadną naturą, niczym, co mogłoby spowodować zmianę w Nim. Ta sama wolność jest w tobie i we mnie i jest jedyną prawdziwą wolnością.
Bóg jest nieruchomy, ustanowiony na Swojej własnej, majestatycznej, niezmiennej Jaźni. Ty i ja staramy się być z Nim jednym ale opieramy się na naturze, na drobiazgach codziennego życia, na pieniądzach, na sławie, na ludzkiej miłości i na wszystkich tych zmiennych formach natury, które prowadzą do niewoli. Kiedy świeci natura, od czego zależy blask? Od Boga, a nie od słońca, księżyca ani gwiazd. Gdziekolwiek coś świeci, czy to światło w słońcu, czy w naszej własnej świadomości, jest to On. On świeci, wszystko świeci dzięki Niemu.

Teraz zobaczyliśmy, że ten Bóg jest oczywisty, bezosobowy, wszechwiedzący, Znający i Władca natury, Pan wszystkiego. On stoi za wszelkim uwielbieniem i odbywa się to zgodnie z Nim, czy o tym wiemy, czy nie. Idę o krok dalej. To, co wszyscy podziwiają, to, co my nazywamy złem, jest także Jego uwielbieniem. To też jest częścią wolności. Ba, będę nawet okropny i powiem wam, że kiedy czynicie zło, impulsem za tym jest również ta wolność. Być może została źle pokierowana i wprowadzona w błąd, ale była tam; i nie może być żadnego życia ani żadnego impulsu, jeśli za tym nie stoi ta wolność. Wolność oddycha w pulsowaniu wszechświata. Dopóki nie ma jedności w uniwersalnym sercu, nie możemy zrozumieć różnorodności. Taka jest koncepcja Pana w Upaniszadach. Czasami wznosi się jeszcze wyżej, ukazując nam ideał, przed którym w pierwszej chwili stajemy z przerażeniem – że jesteśmy w istocie jednością z Bogiem. Ten, który jest kolorem skrzydeł motyla i rozkwitającym pączkiem róży, jest mocą, która jest w roślinie i w motylu. Ten, który daje nam życie, jest w nas mocą. Z Jego ognia wychodzi życie, a najstraszniejsza śmierć jest także Jego mocą. Ten, którego cieniem jest śmierć, Jego cieniem jest także nieśmiertelność. Przyjmijmy jeszcze wyższą koncepcję. Zobaczcie jak uciekamy jak ścigane zające przed tym wszystkim, co straszne i jak one chowamy głowy i myślimy, że jesteśmy bezpieczni. Zobacz, jak cały świat ucieka od wszystkiego, co straszne. Pewnego razu, kiedy byłem w Waranasi, przechodziłem przez miejsce, gdzie po jednej stronie znajdował się duży zbiornik z wodą, a po drugiej wysoki mur. To było na terenie, na którym było wiele małp. Małpy z Varanasi są ogromnymi bestiami i czasami są niemiłe. Ubzdurały sobie teraz, żeby nie pozwolić mi przejść przez ich ulicę, więc wyły, wrzeszczały i czepiały się moich stóp, kiedy przechodziłem. Gdy się zbliżyły, zacząłem biec, ale im szybciej biegłem, tym szybciej nadchodziły małpy i zaczęły mnie gryźć. Wydawało się, że ucieczka jest niemożliwa, ale właśnie wtedy spotkałem nieznajomego, który zawołał do mnie: „Zmierz się z brutalami”. Odwróciłem się i stanąłem twarzą do małp, a one cofnęły się i w końcu uciekły. To lekcja na całe życie – stawić czoła okropnościom, stawić im czoła odważnie. Podobnie jak małpy, trudności życia cofają się, gdy przestajemy przed nimi uciekać. Jeśli kiedykolwiek mamy uzyskać wolność, musi to nastąpić poprzez podbój natury, nigdy poprzez ucieczkę. Tchórze nigdy nie odnoszą zwycięstw. Musimy walczyć ze strachem, kłopotami i ignorancją, jeśli chcemy by przed nami uciekły.

Czym jest śmierć? Co jest groza? Czy nie widzisz w nich oblicza Pana? Uciekaj od zła, terroru i nędzy, a pójdą za tobą. Zmierz się z nimi, a uciekną. Cały świat czci wygodę i przyjemność, a bardzo niewielu ma odwagę czcić to, co jest bolesne. Wzniesienie się ponad jedno i drugie jest ideą wolności. Dopóki człowiek nie przejdzie przez tę bramę, nie może być wolny. Wszyscy musimy się z nimi zmierzyć. Staramy się wielbić Pana, ale ciało wznosi się pomiędzy, natura wznosi się pomiędzy Nim a nami i zaślepia nasz wzrok. Musimy nauczyć się czcić i kochać Go w czasie burzy, w hańbie, w smutku, w grzechu. Cały świat zawsze głosił Boga cnót. Głoszę Boga cnót i Boga grzechu w jednym. Przyjmij Go, jeśli się odważysz – to jedyna droga do zbawienia; tylko wtedy przyjdzie do nas Prawda Ostateczna, która pochodzi z idei jedności. Wtedy zostanie utracone pojęcie, że jeden jest większy od drugiego. Im bardziej zbliżymy się do prawa wolności, tym bardziej podporządkujemy się Panu, a kłopoty znikną. Wtedy nie będziemy odróżniać bramy piekła od bramy nieba, ani rozróżniać ludzi i mówić: „Jestem większy niż jakakolwiek istota we wszechświecie”. Dopóki nie zobaczymy na świecie nic prócz samego Pana, całe to zło będzie nas nękać i będziemy czynić wszystkie te rozróżnienia; ponieważ tylko w Panu, w Duchu wszyscy jesteśmy jednym; i dopóki wszędzie nie zobaczymy Boga, ta jedność nie będzie dla nas istnieć.

Dwa ptaki o pięknym upierzeniu, nierozłączni towarzysze, siedziały na tym samym drzewie, jeden na szczycie, a drugi na dole. Piękny ptak poniżej jadł owoce drzewa, słodkie i gorzkie, raz słodkie, raz gorzkie. W chwili, gdy zjadł gorzki owoc, zrobiło mu się przykro, ale po chwili zjadł kolejny i kiedy też był gorzki, podniósł wzrok i zobaczył drugiego ptaka, który nie jadł ani słodkiego, ani gorzkiego, ale był spokojny i majestatyczny, zanurzony we własnej chwale. A potem biedny niższy ptak zapomniał i zaczął znowu jeść słodkie i gorzkie owoce, aż w końcu zjadł jeden, który był wyjątkowo gorzki; a potem zatrzymał się ponownie i jeszcze raz spojrzał na wspaniałego ptaka w górze. Następnie zbliżał się coraz bardziej do drugiego ptaka; a kiedy zbliżył się wystarczająco, promienie światła oświetliły go i otoczyły i zobaczył, że został przemieniony w wyższego ptaka. Stał się spokojny, majestatyczny, wolny i odkrył, że przez cały czas na drzewie był tylko jeden ptak. Niższy ptak był tylko odbiciem ptaka powyżej. Tak więc w rzeczywistości jesteśmy jednością z Panem, ale odbicie sprawia, że wydajemy się wieloma, jak wtedy, gdy jedno słońce odbija się w milionie kropel rosy i wydaje się milionem maleńkich słońc. Odbicie musi zniknąć jeśli mamy utożsamić się z naszą prawdziwą naturą, która jest boska. Sam wszechświat nigdy nie może być granicą naszego zadowolenia. Dlatego skąpiec zbiera coraz więcej pieniędzy, dlatego rabuś rabuje, grzesznik grzeszy, dlatego uczysz się filozofii. Wszyscy mają jeden cel. Nie ma innego celu w życiu, jak tylko osiągnięcie tej wolności. Świadomie lub nieświadomie wszyscy dążymy do perfekcji. Każda istota musi ją osiągnąć.

Człowiek, który błądzi po omacku w grzechu, w nędzy, człowiek, który wybiera drogę przez piekło, dotrze do celu, ale zajmie to trochę czasu. Nie możemy go uratować. Kilka mocnych uderzeń w głowę pomoże mu zwrócić się do Pana. Ścieżka cnoty, czystości, bezinteresowności, duchowości zostaje w końcu poznana i to, co wszyscy robią nieświadomie, my staramy się robić świadomie. Idea ta została wyrażona przez św. Pawła: „Boga, którego czcicie w nieświadomości, Ja wam ogłaszam”. To jest lekcja dla całego świata. Po co są te filozofie i teorie natury, jeśli nie po to by pomóc nam osiągnąć ten jeden cel w życiu? Dojdźmy do tej świadomości tożsamości wszystkiego i pozwólmy człowiekowi zobaczyć siebie we wszystkim. Nie bądźmy już więcej czcicielami wyznań lub sekt z małymi, ograniczonymi wyobrażeniami o Bogu, ale dostrzegajmy Go we wszystkim we wszechświecie. Jeśli jesteście znawcami Boga, wszędzie znajdziecie takie samo uwielbienie, jak w waszym własnym sercu.

Pozbądźcie się przede wszystkim tych wszystkich ograniczonych idei i zobaczcie Boga w każdym człowieku – pracującego przez wszystkie ręce, chodzącego przez wszystkie stopy i jedzącego wszystkimi ustami. W każdej istocie żyje, poprzez wszystkie umysły myśli. On jest oczywisty, bliższy nam niż my sami. Wiedzieć, że to jest religia – to jest wiarą i niech Pan da nam tę wiarę! Kiedy poczujemy tę jedność, będziemy nieśmiertelni. Nawet fizycznie jesteśmy nieśmiertelni, stanowimy jedność z wszechświatem. Tak długo, jak istnieje jeden, który oddycha w całym wszechświecie, żyję w tym jednym. Nie jestem tą ograniczoną małą istotą, jestem wszechświatem. Jestem życiem wszystkich synów przeszłości. Jestem duszą Buddy, Jezusa, Mahometa. Jestem duszą nauczycieli i jestem wszystkimi rabusiami, którzy rabowali, i wszystkimi mordercami, których powieszono, jestem uniwersalnym. Powstań więc; to jest najwyższa cześć. Jesteś jednym z wszechświatem. Tylko to jest pokorą – nie czołganie się na czworakach i nazywanie siebie grzesznikiem. To jest najwyższa ewolucja, kiedy ta zasłona zróżnicowania zostaje zerwana. Najwyższym wyznaniem jest Jedność. Jestem taki a taki jest ograniczoną ideą, nieprawdziwą w odniesieniu do prawdziwego „ja”. Jestem uniwersalny; stójcie przy tym i zawsze czcijcie Najwyższego poprzez najwyższą formę, ponieważ Bóg jest Duchem i należy go czcić w duchu i prawdzie. Dzięki niższym formom kultu, materialne myśli człowieka wznoszą się do duchowego kultu i Uniwersalny Nieskończony jest w końcu czczony w duchu i poprzez ducha. To, co jest ograniczone jest materialne. Tylko Duch jest nieskończony. Bóg jest Duchem, jest nieskończony; człowiek jest Duchem, a zatem nieskończony a tylko Nieskończony może czcić Nieskończonego. Będziemy czcić Nieskończonego; to jest najwyższy duchowy kult. Wspaniałość realizacji tych idei, jakie to trudne! Teoretyzuję, rozmawiam, filozofuję; a w następnej chwili coś staje mi na drodze i nieświadomie wpadam w złość, zapominam, że we wszechświecie jest coś oprócz tej małej, ograniczonej jaźni, zapominam powiedzieć: „Jestem Duchem, czym jest dla mnie ta drobnostka? Jestem Duchem”. Zapominam, że to wszystko ja gram, zapominam o Bogu, zapominam o wolności.

Ostra jak brzytwa, długa i trudna do przejścia jest droga do wolności. Mędrcy wielokrotnie to powtarzali. Jednak nie pozwólcie, aby te słabości i niepowodzenia was krępowały. Upaniszady głoszą: „Powstań! Przebudź się! i nie przestawaj, dopóki cel nie zostanie osiągnięty”. Wtedy z pewnością przekroczymy ścieżkę, ostrą jak brzytwa, długą, odległą i trudną. Człowiek staje się panem bogów i demonów. Nikt nie jest winien naszych nieszczęść, tylko my sami. Czy myślisz, że istnieje tylko ciemny kielich trucizny, jeśli człowiek idzie szukać nektaru? Nektar jest tam i jest dla każdego człowieka, który stara się go osiągnąć. Sam Pan mówi nam: „Porzuć wszystkie te ścieżki i zmagania. Schroń się we Mnie. Zabiorę cię na drugi brzeg, nie bój się”. Słyszymy to ze wszystkich pism świętych świata, które do nas docierają. Ten sam głos uczy nas mówić: „Bądź wola Twoja na ziemi, tak jak w niebie”, ponieważ „Twoje jest królestwo i moc, i chwała”. To trudne, wszystko bardzo trudne. Mówię sobie: „W tej chwili schronię się w Tobie, Panie. Miłości Twojej poświęcę wszystko i na Twoim ołtarzu złożę wszystko co dobre i cnotliwe. Moje grzechy, moje smutki, moje czyny, dobre i złe, ofiaruję Ci; weź je, a ja nigdy nie zapomnę”. W jednej chwili mówię: „Bądź wola Twoja”, a w następnej chwili coś przychodzi, by mnie wypróbować, i wybucham gniewem. Cel wszystkich religii jest ten sam, ale język nauczycieli jest inny. Próba polega na zabiciu fałszywego „ja”, aby panowało prawdziwe „ja”, Pan. „Ja, Pan, twój Bóg, jestem Bogiem zazdrosnym. Nie będziesz miał bogów cudzych przede mną” – czytamy w pismach hebrajskich. Bóg musi być tam sam. Musimy powiedzieć: „Nie ja, ale Ty”, a wtedy powinniśmy porzucić wszystko oprócz Pana. On i tylko On powinien królować. Być może walczymy ciężko, ale w następnej chwili nogi nam się ślizgają, a potem próbujemy wyciągnąć ręce do Matki. Widzimy, że nie możemy stać sami. Życie jest nieskończone, a jeden z jego rozdziałów brzmi: „Bądź wola Twoja” i dopóki nie zrealizujemy wszystkich rozdziałów, nie możemy zrealizować całości. „Bądź wola Twoja” – w każdej chwili zdradziecki umysł buntuje się przeciwko niej, a jednak trzeba to powtarzać raz za razem, jeśli mamy pokonać niższe ja. Nie możemy służyć zdrajcy, a mimo to być zbawieni. Jest zbawienie dla wszystkich z wyjątkiem zdrajcy i jesteśmy potępieni jako zdrajcy, zdrajcy przeciwko nam samym, przeciwko majestatowi Matki, kiedy odmawiamy posłuszeństwa głosowi naszego wyższego Ja. Niech się dzieje, co chce, musimy oddać nasze ciała i umysły Najwyższej Woli. Dobrze powiedział hinduski filozof: „Jeżeli człowiek dwa razy powie: ‘Bądź wola Twoja’, popełnia grzech”. „Bądź wola Twoja”, czego więcej potrzeba, po co powtarzać to dwa razy? Co jest dobre, jest dobre. Nigdy więcej nie odzyskamy tego. „Bądź wola Twoja jako w niebie, tak i na ziemi, albowiem Twoje jest królestwo i moc, i chwała na wieki wieków”.

Filozofia Wedanty

Filozofia Wedanty, jak ją powszechnie nazywa się obecnie, w rzeczywistości obejmuje wszystkie różne sekty, które obecnie istnieją w Indiach. Tak więc istniały różne interpretacje i moim zdaniem były one postępowe, począwszy od dualistycznych czyli Dwaity, a skończywszy na niedualistycznych czyli Adwaity. Słowo Wedanta dosłownie oznacza koniec Wed – Wedy to pisma Hinduistów. Czasami na Zachodzie przez Wedy rozumie się tylko hymny i rytuały Wed. Ale w chwili obecnej części te prawie wyszły z użycia i zwykle przez słowo Wedy w Indiach rozumie się Wedantę. Wszyscy nasi komentatorzy, kiedy chcą zacytować fragment Pisma Świętego, z reguły cytują Wedantę, która ma inną fachową nazwę u komentatorów – Śruti. (Termin  Śruti – oznaczający „to, co się słyszy” – choć obejmuje całą literaturę wedyjską, jest stosowany głównie przez komentatorów do Upaniszad.) Otóż, wszystkie księgi znane pod nazwą Wedanta nie zostały w całości napisane po rytualnych fragmentach Wed. Na przykład jedna z nich – Iśa Upaniszada – stanowi czterdziesty rozdział Jadźurwedy, która jest jedną z najstarszych części Wed. Istnieją inne Upaniszady, które stanowią fragmenty Brahmanów lub pism rytualnych; a reszta Upaniszad jest niezależna i nie jest zawarta w żadnych Brahmanach ani innych częściach Wed; ale nie ma powodu przypuszczać, że były całkowicie niezależne od innych części, ponieważ, jak dobrze wiemy, wiele z nich zostało całkowicie utraconych i wiele Brahmanów zaginęło. Jest więc całkiem możliwe, że niezależne Upaniszady należały do niektórych Brahmanów, które z biegiem czasu wyszły z użycia, podczas gdy Upaniszady pozostały. Te Upaniszady są również nazywane Księgami Leśnymi lub Aranjakami.

Zatem Wedanta praktycznie tworzy pisma święte Hinduistów i wszystkie ortodoksyjne systemy filozoficzne muszą przyjąć ją za swój fundament. Nawet Buddyści i Dźiniści, jeśli to odpowiada ich celom, cytują fragment Wedanty jako autorytetu. Wszystkie szkoły filozoficzne w Indiach, chociaż twierdzą, że opierają się na Wedach, przyjęły różne nazwy dla swoich systemów. Ostatni system, system Wjāsa, bardziej niż poprzednie systemy oparł się na doktrynach Wed i podjął próbę zharmonizowania poprzednich filozofii, takich jak Sānkhja i Njāja, z doktrynami Wedanty. Dlatego jest to szczególnie nazywane filozofią Wedanty; i Sutry lub aforyzmy Wjasy są we współczesnych Indiach podstawą filozofii Wedanty. Ponownie, te Sutry Wjasy były różnie wyjaśniane przez różnych komentatorów. Ogólnie rzecz biorąc, obecnie w Indiach są trzy rodzaje komentatorów; z ich interpretacji powstały trzy systemy filozoficzne i sekty. Pierwszy z nich jest dualistyczny, czyli Dwaita; drugi jest zawierający zastrzeżenie niedualistyczny, czyli Wiśisztādwaita; a trzeci jest niedualistyczny, czyli Adwaita. Spośród nich dualistyczni i niedualistyczni z zastrzeżeniem obejmują największą liczbę ludu indyjskiego. Niedualiści są stosunkowo nieliczni. Teraz spróbuję przedstawić wam idee zawarte we wszystkich tych trzech sektach; ale zanim przejdę dalej, poczynię jedną uwagę – te różne systemy Wedanty mają jedną wspólną psychologię, a mianowicie psychologię systemu Sankhja. Psychologia Sankhja jest bardzo podobna do psychologii systemów Njaja i Waiśeszika, różniąc się jedynie drobnymi szczegółami.

Wszyscy Wedantyści zgadzają się co do trzech punktów. Wierzą w Boga, w objawione Wedy i w cykle. Rozważaliśmy już Wedy. Przekonanie o cyklach jest następujące: cała materia we wszechświecie jest wynikiem jednej pierwotnej materii zwanej Ākāśa; a każda siła, czy to grawitacja, przyciąganie, odpychanie, czy życie, jest wynikiem jednej pierwotnej siły zwanej Prāna. Prana działająca na Akaśa tworzy lub projektuje wszechświat. Na początku cyklu Akaśa jest nieruchoma, niezamanifestowana. Wtedy Prana zaczyna działać, coraz bardziej i bardziej, tworząc z Akaśa coraz bardziej zgrubne formy – rośliny, zwierzęta, ludzi, gwiazdy i tak dalej. Po nieobliczalnym czasie ta ewolucja ustaje i zaczyna się inwolucja, wszystko zostaje rozwiązane z powrotem poprzez coraz subtelniejsze formy do oryginalnej Akaśa i Prana, kiedy następuje nowy cykl. Dalej, istnieje coś poza Akaśa i Prana. Oba mogą się przemienić w trzecią rzecz zwaną Mahat – Kosmiczny Umysł. Ten Kosmiczny Umysł nie tworzy Akaśa i Prana, ale sam się w nie zmienia.

Zajmiemy się teraz przekonaniami dotyczącymi umysłu, duszy i Boga. Zgodnie z powszechnie przyjętą psychologią Sankhja, w percepcji – na przykład w przypadku widzenia – istnieją przede wszystkim narzędzia widzenia, oczy. Za instrumentami – oczami – znajduje się narząd wzroku lub Indrija – nerw wzrokowy i jego ośrodki – który nie jest zewnętrznym instrumentem, ale bez którego oczy nie będą widzieć. Do percepcji potrzeba czegoś więcej. Umysł lub Manas musi dołączyć i podłączyć się do organu. Poza tym doznanie musi być przeniesione do intelektu czyli Buddhi – determinującego, reaktywnego stanu umysłu. Kiedy reakcja pochodzi od Buddhi, wraz z nią przebłyskuje świat zewnętrzny i egoizm. Oto więc wola; ale wszystko nie jest kompletne. Tak jak każdy obraz, złożony z kolejnych impulsów światła, musi być połączony na czymś nieruchomym, aby utworzyć całość, tak wszystkie idee w umyśle muszą być zebrane i rzutowane na coś, co jest nieruchome – w stosunku do ciała i umysłu – co jest na tym, co nazywa się Duszą lub Puruszą lub Ātmanem.

Zgodnie z filozofią Sankhja, reaktywny stan umysłu zwany Buddhi lub intelektem jest rezultatem, zmianą lub pewną manifestacją Mahat czyli Umysłu Kosmicznego. Mahat zmienia się w wibrującą myśl; a ta w jednej części zmienia się w narządy, a z drugiej w subtelne cząsteczki materii. Z połączenia tego wszystkiego powstaje cały ten wszechświat. Poza Mahatem Sankhja wyobraża sobie pewien stan zwany Awjakta, czyli niezamanifestowany, w którym nie ma nawet manifestacji umysłu, ale istnieją tylko przyczyny. Jest on również nazywany Prakryti. Poza tą Prakryti i wiecznie od niej oddzielony jest Purusza, dusza Sankhji, która jest pozbawiona atrybutów i wszechobecna. Purusza nie jest czyniącym, ale świadkiem. Ilustracja kryształu służy do wyjaśnienia Puruszy. Mówi się, że ten ostatni jest jak kryształ bez koloru, przed którym umieszczone są różne kolory, a potem wydaje się, że jest zabarwiony przez kolory które są przed nim, ale w rzeczywistości tak nie jest. Wedantyści odrzucają idee Sankhja dotyczące duszy i natury. Twierdzą, że między nimi jest ogromna przepaść do pokonania. Z jednej strony system Sankhja przychodzi do natury, a potem od razu musi przeskoczyć na drugą stronę i przyjść do duszy, która jest całkowicie oddzielona od natury. W jaki sposób te różne kolory, jak nazywa je Sankhja, mogą oddziaływać na duszę, która z natury jest bezbarwna? Tak więc Wedantyści od samego początku twierdzą, że ta dusza i ta natura są jednym. Nawet dualistyczni Wedantyści przyznają, że Atman, czyli Bóg, jest nie tylko przyczyną sprawczą tego wszechświata, ale także przyczyną materialną. Ale mówią to tylko w niewielu słowach. Tak naprawdę nie mają tego na myśli, ponieważ próbują uciec od swoich wniosków w ten sposób: Mówią, że w tym wszechświecie istnieją trzy byty – Bóg, dusza i natura. Natura i dusza są niejako ciałem Boga i w tym sensie można powiedzieć, że Bóg i cały wszechświat są jednym. Ale ta natura i wszystkie te różne dusze pozostają różne od siebie przez całą wieczność. Dopiero na początku cyklu manifestują się; a kiedy cykl się kończy, stają się subtelne i pozostają w dobrym stanie. Adwaita-Wedantyści – niedualiści – odrzucają tę teorię duszy i mając na swoją korzyść prawie cały zakres Upaniszad, całkowicie na nich budują swoją filozofię. Wszystkie księgi zawarte w Upaniszadach mają jeden temat, jedno zadanie przed sobą – udowodnić następujący temat: „Tak jak dzięki znajomości jednej bryły gliny mamy wiedzę o całej glinie we wszechświecie, więc co jest tym, poprzez wiedzę czego znamy wszystko we wszechświecie?” Ideą Adwaitystów jest uogólnienie całego wszechświata w jedno – w to coś, co jest naprawdę całym tym wszechświatem. I twierdzą, że cały ten wszechświat jest jednym, że jest jednym Bytem, który przejawia się we wszystkich tych różnych formach. Przyznają, że to, co Sankhja nazywa naturą istnieje, ale mówią, że natura jest Bogiem. To właśnie ta Istota, Sat, przekształciła się w to wszystko – wszechświat, człowieka, duszę i wszystko, co istnieje. Umysł i Mahat są tylko przejawami tego jednego Sat. Ale wtedy pojawia się problem, że byłby to panteizm. Jak doszło do tego, że Sat, które jest niezmienne, jak oni przyznają (ponieważ to, co jest absolutne, jest niezmienne), zmieniło się w to, co jest zmienne i zniszczalne? Adwaityści mają tutaj teorię, którą nazywają Wiwarta Wāda czyli pozorna manifestacja. Według dualistów i Sankhjów cały ten wszechświat jest ewolucją pierwotnej natury. Według niektórych Adwaitystów i niektórych dualistów cały ten wszechświat wyewoluował z Boga. A według właściwych Adwaitystów, zwolenników Śankaraćarji, cały wszechświat jest pozorną ewolucją Boga. Bóg jest materialną przyczyną tego wszechświata, ale nie tak naprawdę, tylko pozornie. Słynna ilustracja przedstawia linę i węża, gdzie lina wydawała się być wężem, ale w rzeczywistości nim nie była. Lina tak naprawdę nie zmieniła się w węża. Mimo to cały ten istniejący wszechświat jest tym Bytem. Jest niezmienny, a wszystkie zmiany, które w nim widzimy są tylko pozorne. Zmiany te są powodowane przez Deśa, Kāla i Nimitta (przestrzeń, czas i przyczynowość) lub, zgodnie z wyższym uogólnieniem psychologicznym, przez Nāma i Rupa (imię i formę). To nazwa i forma odróżniają jedną rzecz od drugiej. Sama nazwa i forma powodują różnicę. W rzeczywistości są jednym i tym samym. Ponownie, Wedantyści twierdzą, że nie jest tak, że istnieje coś takiego jak zjawisko i coś takiego jak noumen. Lina zamienia się w węża tylko pozornie; a kiedy złudzenie ustaje, wąż znika. Kiedy ktoś jest w ignorancji, widzi zjawisko, ale nie widzi Boga. Kiedy widzi Boga, ten wszechświat całkowicie dla niego znika. Ignorancja lub Mājā, jak to się nazywa, jest przyczyną całego tego zjawiska – Absolut, Niezmienny jest brany za ten zamanifestowany wszechświat. Ta Maja nie jest zerem absolutnym ani nieistnieniem. Definiuje się ją jako ani istnienie, ani nieistnienie. Nie jest istnieniem, bo to można powiedzieć tylko o Absolucie, Niezmiennym i w tym sensie Maja jest nieistnieniem. Ponownie, nie można powiedzieć, że jest to nieistnienie; bo gdyby tak było, nigdy nie mogłaby wytworzyć zjawiska. Jest to więc coś, co jest żadnym z tych; a w filozofii Wedanty nazywa się to Anirwaćanīja, czyli niewyrażalne. Maja jest więc prawdziwą przyczyną tego wszechświata. Maja nadaje nazwę i formę temu, czemu Brahman lub Bóg daje materiał; i wydaje się, że to ostatnie zostało przekształcone w to wszystko. A zatem Adwaityści nie mają miejsca na indywidualną duszę. Mówią, że indywidualne dusze są tworzone przez Maję. W rzeczywistości nie mogą istnieć. Gdyby przez cały czas istniało tylko jedno istnienie, jak to możliwe, że ja jestem jednym, a ty jesteś jednym i tak dalej? Wszyscy jesteśmy jednym, a przyczyną zła jest postrzeganie dwoistości. Gdy tylko zaczynam czuć, że jestem oddzielony od tego wszechświata, najpierw pojawia się strach, a potem nieszczęście. „Gdzie słyszy się drugiego, widzi się drugiego, jest to małe. Gdzie się nie widzi drugiego, gdzie się nie słyszy drugiego, jest to największe, to jest Bóg. W tym największym jest doskonałe szczęście. W małych rzeczach nie ma szczęścia.”

Zgodnie wiec z filozofią Adwaita to zróżnicowanie materii, te zjawiska, jak gdyby na pewien czas ukrywają prawdziwą naturę człowieka; ale ta tak naprawdę nie została w ogóle zmieniona. Zarówno w najniższym robaku, jak i w najwyższym człowieku obecna jest ta sama boska natura. Forma robaka jest niższą formą, w której boskość została bardziej przyćmiona przez Maję; to jest najwyższa forma [ludzka], w której została najmniej przyćmiona. Za wszystkim stoi ta sama boskość i z tego wywodzi się podstawa moralności. Nie krzywdź innych. Kochaj każdego jak siebie samego, ponieważ cały wszechświat jest jednym. Raniąc drugiego, ranię siebie; kochając drugiego, kocham siebie. Z tego wypływa również ta zasada moralności Adwaity, którą można podsumować jednym słowem – wyrzeczenie się samego siebie. Adwaityści mówią, że ta mała, spersonalizowana jaźń jest przyczyną wszystkich moich nieszczęść. Ta zindywidualizowana jaźń, która odróżnia mnie od wszystkich innych istot, przynosi nienawiść, zazdrość i nieszczęście, walkę i wszelkie inne zło. A kiedy pozbędziemy się tej idei, wszelka walka ustanie, wszelka nędza zniknie. Więc należy z niej zrezygnować. Zawsze musimy być gotowi, by nawet oddać życie dla najniższych istot. Kiedy człowiek jest gotów poświęcić nawet swoje życie za małego owada, osiągnął doskonałość, którą Adwaita chce osiągnąć; i w tym momencie, kiedy stanie się w ten sposób gotowy, zasłona ignorancji opadnie z niego i poczuje swoją własną naturę. Nawet w tym życiu będzie czuł, że jest jednym ze wszechświatem. Na pewien czas jak gdyby zniknie dla niego cały ten zmysłowy świat i uświadomi sobie, kim jest. Ale dopóki pozostaje karma tego ciała, będzie musiał żyć. Ten stan, kiedy zasłona znika, a ciało pozostaje jeszcze przez jakiś czas, jest tym, co Wedantyści nazywają Dźiwanmukti, żyjącą wolnością. Jeśli człowiek jest zwiedziony mirażem przez jakiś czas i pewnego dnia miraż znika – jeśli powróci ponownie następnego dnia lub w jakimś przyszłym czasie, człowiek nie ulegnie złudzeniom. Zanim miraż pękł, człowiek nie potrafił odróżnić rzeczywistości od oszustwa. Ale kiedy raz pęknie, dopóki ma narządy i oczy do pracy, zobaczy obraz, ale nie będzie już więcej zwiedziony. Uchwycił to subtelne rozróżnienie między światem rzeczywistym a mirażem, a ten drugi nie może go już zwodzić. Więc kiedy Wedantysta uświadomił sobie swoją własną naturę, cały świat zniknął dla niego. Wróci znowu, ale już nie do tego samego świata nędzy. Więzienie nieszczęścia zmieniło się w Sat, Ćit, Ānanda – Absolutne Istnienie, Absolutną Wiedzę, Absolutną Szczęśliwość – a osiągnięcie tego jest celem Filozofii Adwaita.

(Powyższe przemówienie zostało wygłoszone przed Graduate Philosophical Society na Uniwersytecie Harvarda 25 marca 1896 r.)

(Dyskusja, która nastąpiła po nim jest dostępna w Tomie V.)

Ostatnio edytowany przez Mariici (2023-05-20 23:22:08)

Wedanta Jako Czynnik w Cywilizacji

(Zapiski z wykładu wygłoszonego w Airlie Lodge, Ridgeway Gardens w Anglii)

Ludzie, którzy są w stanie dostrzec tylko zgrubny zewnętrzny aspekt rzeczy, mogą dostrzec w narodzie indyjskim tylko naród podbity i cierpiący, rasę marzycieli i filozofów. Wydaje się, że nie są w stanie dostrzec, że w sferze duchowej Indie podbijają świat. Bez wątpienia prawdą jest, że tak jak zbyt aktywny umysł zachodni odniósłby korzyść z domieszki wschodniej introspekcji i nawyku medytacyjnego, tak wschodni skorzystałby na nieco większej aktywności i energii. Jedna musimy zapytać: czym jest ta siła, która sprawia, że ten udręczony i cierpiący naród, Hindusów, a także Żydów (dwie rasy, z których wywodzą się wszystkie wielkie religie świata) może przetrwać, gdy inne narody giną? Przyczyną może być tylko ich siła duchowa. Hindusi wciąż żyją, choć milczą, Żydów jest dziś więcej niż wtedy, gdy mieszkali w Palestynie. Filozofia Indii przenika cały cywilizowany świat, modyfikując go i nasączając w miarę upływu czasu. Tak więc również w starożytności jej handel dotarł do wybrzeży Afryki zanim poznano Europę i otworzył komunikację z resztą świata, obalając w ten sposób przekonanie, że Hindusi nigdy nie opuszczali własnego kraju.

Godne uwagi jest również to, że posiadanie Indii przez obce mocarstwo zawsze było punktem zwrotnym w historii tego mocarstwa, przynosząc mu bogactwo, dobrobyt, panowanie i duchowe idee. Podczas gdy człowiek Zachodu próbuje zmierzyć, ile jest w stanie posiadać i jak się zadowalać, człowiek Wschodu zdaje się obierać przeciwny kierunek i mierzy z jak małą ilością dóbr materialnych może się obyć. W Wedach śledzimy starania tego starożytnego ludu by znaleźć Boga. W swoich poszukiwaniach Jego natknęli się na różne warstwy; zaczynając od kultu przodków, przeszli do kultu Agni, boga ognia, Indry, boga piorunów i Waruny, boga bogów. Wzrost tej idei Boga, od wielu bogów do jednego Boga, obserwujemy we wszystkich religiach; jego prawdziwe znaczenie jest takie, że On jest wodzem plemiennych bogów, który stwarza świat, rządzi nim i zagląda do każdego serca; etapy wzrostu prowadzą od wielości bogów do monoteizmu. Ta antropomorficzna koncepcja nie zadowalała jednak Hindusów, była zbyt ludzka dla tych, którzy szukali Boskości. Dlatego ostatecznie zrezygnowali z poszukiwania Boga w zewnętrznym świecie zmysłów i materii, a zwrócili uwagę na świat wewnętrzny. Czy istnieje świat wewnętrzny? I co to jest? To jest Atman. To jest Jaźń, to jedyna rzecz, której jednostka może być pewna. Jeśli zna siebie, może poznać wszechświat, a nie inaczej. To samo pytanie zadawano na początku czasu, nawet w Rygwedzie, w innej formie: „Kto lub co istniało od początku?” Kwestia ta została stopniowo rozwiązana przez filozofię Wedanty. Atman istniał. Oznacza to, że to, co nazywamy Absolutem, Uniwersalną Duszą, Jaźnią, jest siłą, dzięki której wszystkie rzeczy od początku były, są i będą manifestowane.

Filozofowie Vedanty rozwiązali to pytanie, jednocześnie odkrywając podstawy etyki. Chociaż wszystkie religie nauczały zasad etycznych, takich jak: „Nie zabijaj, nie wyrządzaj krzywdy; kochaj bliźniego swego jak siebie samego” itd., ale żaden z nich nie podał powodu. Dlaczego nie powinienem ranić bliźniego? Na to pytanie nie było zadowalającej ani rozstrzygającej odpowiedzi, dopóki nie rozwinęło się ono w wyniku metafizycznych spekulacji Hindusów, którzy nie mogli zadowolić się zwykłymi dogmatami. Tak więc Hindusi mówią, że ten Atman jest absolutny i wszechprzenikający, a więc nieskończony. Nie mogą istnieć dwie nieskończoności, ponieważ ograniczałyby się one nawzajem i stałyby się skończone. Również każda indywidualna dusza jest nieodłączną częścią tej Uniwersalnej Duszy, która jest nieskończona. Dlatego raniąc bliźniego jednostka w rzeczywistości rani siebie. Jest to podstawowa metafizyczna prawda leżąca u podstaw wszystkich kodeksów etycznych. Zbyt często uważa się, że człowiek w swoim dążeniu do doskonałości przechodzi od błędu do prawdy; że przechodząc od jednej myśli do drugiej, musi z konieczności odrzucić pierwszą. Ale żaden błąd nie może prowadzić do prawdy. Dusza przechodząc przez swoje różne stadia przechodzi od prawdy do prawdy, a każdy etap jest prawdziwy; przechodzi od niższej prawdy do wyższej prawdy. Kwestię tę można zilustrować w następujący sposób. Mężczyzna podróżuje w kierunku słońca i robi zdjęcie na każdym kroku. Jakże różniłoby się pierwsze zdjęcie od drugiego, a jeszcze bardziej od trzeciego lub ostatniego, kiedy dosięgnie prawdziwego słońca! Ale to wszystko, choć tak bardzo się od siebie różni, jest prawdziwe, tylko wydaje się, że jest inne dzięki zmieniającym się warunkom czasu i przestrzeni. To uznanie tej prawdy pozwoliło Hindusom dostrzec uniwersalną prawdę wszystkich religii, od najniższych do najwyższych; uczyniło z nich jedynych ludzi, którzy nigdy nie mieli prześladowań religijnych. Świątynia mahometańskiego świętego, obecnie zaniedbana i zapomniana przez muzułmanów, jest czczona przez Hindusów! Można przytoczyć wiele przykładów ilustrujących tego samego ducha tolerancji.

Umysł Wschodu nie mógł być usatysfakcjonowany, dopóki nie znalazł celu, do którego dąży cała ludzkość, a mianowicie Jedności. Zachodni naukowiec szuka jedności w atomie lub cząsteczce. Kiedy ją znajdzie, nie ma już nic więcej do odkrycia, więc kiedy odnajdziemy tę Jedność Duszy lub Jaźni, która nazywa się Atman, nie możemy iść dalej. Staje się jasne, że wszystko w świecie zmysłów jest manifestacją tej Jednej Substancji. Co więcej, naukowiec zostaje doprowadzony do konieczności poznania metafizyki, gdy przypuszcza, że atomy, które nie mają jeszcze ani szerokości, ani długości, stają się, po połączeniu, przyczyną rozciągłości, długości i szerokości. Kiedy jeden atom oddziałuje na inny, potrzebne jest jakieś medium. Co to za środek? To będzie trzeci atom. Jeśli tak, to pytanie wciąż pozostaje bez odpowiedzi, bo jak te dwa działają na trzecim? Oczywista reductio ad absurdum. Tę sprzeczność terminologiczną można znaleźć również w hipotezie koniecznej dla całej nauki fizycznej, że punkt jest tym, co nie ma ani części, ani wielkości, a linia ma długość bez szerokości. Tych nie można ani zobaczyć, ani wyobrazić sobie. Dlaczego? Bo nie mieszczą się w zasięgu zmysłów. Są to koncepcje metafizyczne. Widzimy więc, że ostatecznie umysł nadaje formę wszelkiej percepcji. Kiedy widzę krzesło, postrzegam nie rzeczywiste krzesło na zewnątrz mojego oka, ale coś zewnętrznego plus utworzony mentalny obraz. W ten sposób ostatecznie nawet materialista zostaje doprowadzony do metafizyki.